Zbulimi i mbetjeve më të vjetra njerëzore në Antarktidë ngre pyetje të reja

Eksplorimi njerëzor i Antarktidës ka qenë gjithmonë një subjekt intrigash, kryesisht për shkak të mjedisit ekstrem të kontinentit. Megjithëse eksploruesit e hershëm arritën në brigje në fillim të shekullit të 19-të, nuk u krijuan kurrë vendbanime të përhershme për shkak të peizazhit të akullt dhe të shkretë. Megjithatë, një zbulim i habitshëm i bërë në vitin 1985 në plazhin Yámana sfidon kuptimin konvencional të aktivitetit njerëzor në kontinent. Mbetjet e një gruaje të re, potencialisht mbetjet më të vjetra njerëzore të gjetura ndonjëherë në Antarktidë, u zbuluan në rrethana misterioze. Ky zbulim jo vetëm që hedh dritë mbi të kaluarën, por gjithashtu ngre pyetje rreth takimeve të mëparshme njerëzore me hapësirën e ngrirë shumë kohë para eksplorimit modern.

Në vitin 1999, një studim i botuar në The Lancet shqyrtoi mbetjet njerëzore të gjetura në Tierra del Fuego, afër Antarktidës, duke propozuar që mbetje të tilla mund të ofrojnë një pasqyrë të migrimeve të hershme njerëzore. Ky studim dhe një tjetër nga Journal of Archaeological Science mbi lundrimin parahistorik aludojnë në mundësinë e pranisë njerëzore në zonat pranë Antarktidës para historisë së regjistruar. Këto studime ofrojnë një kornizë për të kuptuar se si gruaja e re e gjetur në plazhin Yámana mund të përshtatet në modele më të gjera të eksplorimit dhe mbijetesës në kushte ekstreme.

Më 7 janar 1985, Daniel Torres Navarro, një biolog nga Universiteti i Kilit, zbuloi mbetjet e para njerëzore në plazhin Yámana. Ndërsa po mblidhte mbeturina detare, ai vuri re një kafkë gjysmë të varrosur në rërë. Pas një inspektimi më të afërt, ai zbuloi se vetëm pjesa parieto-okcipital e kafkës ishte e dukshme, ndërsa pjesët frontale, nazo-maksilare dhe parietale ishin varrosur më thellë në rërë. Zona e ekspozuar e kafkës kishte një nuancë të gjelbër për shkak të përhapjes së mikroalgave.

Navarro dhe ekipi i tij i morën me kujdes mbetjet, të cilat ishin jashtëzakonisht të ruajtura mirë pavarësisht ekspozimit ndaj elementëve. Ata gjetën dy fragmente maksilare, të dyja të cilat përmbanin dhëmbë të ruajtur mirë. Megjithatë, hetimet e mëtejshme të vendit dhe zonës përreth nuk zbuluan mbetje të tjera njerëzore. Ekipi nuk mundi të gjente dy dhëmbët prerës qendrorë ose ndonjë kockë tjetër, siç është nofulla e poshtme ose rruazat. Misteri që rrethon këto mbetje thellohet me çdo zbulim të ri – ose mungesën e tij – duke ngritur shumë pyetje rreth origjinës së tyre dhe se si përfunduan në plazhin e largët të Antarktidës .

Torres Navarro ngriti disa hipoteza në lidhje me origjinën e mbetjeve njerëzore. Teoria më e besueshme sugjeron që gruaja mund të ketë qenë anëtare e një grupi gjuetarësh të fokave të shekullit të 19-të, të cilët u braktisën në atë vend. Kjo teori mbështetet nga fakti se gjuetarët e fokave, që vepronin gjatë fillimit të shekullit të 19-të, dihet se kanë guxuar të shkojnë në pjesët më jugore të botës, shpesh duke ngritur kampe të përkohshme. Megjithatë, mbetet e paqartë se si gruaja mund të ketë arritur në bregdetin e Antarktidës kaq larg rrugëve të njohura të gjuetisë së fokave.

Një tjetër mundësi është që gruaja të ketë qenë viktimë e një aksidenti detar. Në shekullin e 19-të, ishte zakon të varrosej i ndjeri në det. Torres Navarro sugjeron që gruaja mund të ketë vdekur në bordin e një anijeje dhe të jetë varrosur në oqean, vetëm që trupi i saj të jetë transportuar nga rrymat dhe stuhitë në vijën bregdetare të Antarktidës. Pasi të jenë nxjerrë në breg, mbetjet do të jenë ngrënë nga zogj të tillë si petrelët gjigantë, skuas dhe pulëbardhat e algave. Këta ngrënës të ngordhur mund ta kenë ndarë kafkën nga pjesa tjetër e trupit, duke llogaritur mungesën e nofullës dhe dhëmbëve, dhe t’i kenë shpërndarë mbetjet nëpër plazh. Me kalimin e kohës, mbetjet u varrosën nën rërë, me vetëm kafkën dhe fragmente kockash që mbetën të dukshme.

Siç vëren me të drejtë Torres Navarro, “Cilado qoftë zinxhiri i ngjarjeve, vetëm ato mbetje të përmendura këtu janë gjetur deri më sot.” Mungesa e çdo mbetjeje tjetër njerëzore në zonë e lë misterin të pazgjidhur, duke i lënë studiuesit të mendojnë për sekuencën e ngjarjeve që çuan në praninë e gruas në Antarktidë.