Të dyja palët kanë akuzuar njëra-tjetrën për shkelje të përsëritura të armëpushimit që kur u ra dakord zyrtarisht tetë ditë më parë.
Zëvendëspresidenti i SHBA-ve, JD Vance, mbërriti në Izrael të martën, ndërsa Washingtoni përpiqet të stabilizojë fazën e parë, të paqëndrueshme, të armëpushimit në Gaza dhe të shtyjë Izraelin dhe Hamasin drejt lëshimeve më të vështira që kërkohen nga secila palë në bisedimet e ardhshme.
Të dyja palët kanë akuzuar njëra-tjetrën për shkelje të përsëritura të armëpushimit që kur u ra dakord zyrtarisht tetë ditë më parë, me shpërthime dhune dhe kundërakuzash mbi ritmin e kthimit të trupave të pengjeve, sjelljen e ndihmave dhe hapjen e kufijve.
Megjithatë, plani i armëpushimit prej 20 pikash i Presidentit të SHBA-ve, Donald Trump, do të kërkojë hapa shumë më të vështirë për të cilët palët ende nuk janë zotuar plotësisht, duke përfshirë çarmatimin e Hamasit dhe hapat drejt një shteti palestinez.
Vizita e Vance vjen pas bisedimeve të së hënës midis kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe të dërguarve të SHBA-së, Steven Witkoff dhe dhëndrit të Trump, Jared Kushner, dhe vjen ndërsa Hamasi takohet me ndërmjetës në Kajro.
Një zyrtar i lartë izraelit tha se qëllimi i vizitës së Vance ishte të çonte bisedimet në Gaza në fazën e dytë të armëpushimit.
Bisedimet e Hamasit në Kajro, të udhëhequra nga udhëheqësi në mërgim i grupit, Khalil al-Hayya, po shqyrtojnë gjithashtu perspektivat për fazën tjetër të armëpushimit dhe rregullimet pas luftës në Gaza, si dhe stabilizimin e armëpushimit ekzistues.
Një delegacion nga Egjipti, një ndërmjetës i rëndësishëm në konflikt, mbërriti në Izrael të martën, thanë burime izraelite dhe egjiptiane. Nuk ishte menjëherë e qartë nëse mbërritja e tij lidhej me vizitën e Vance.
Duke nënvizuar brishtësinë e armëpushimit, Katari, një tjetër ndërmjetës, të martën akuzoi Izraelin për “shkelje të vazhdueshme”. Ai dhe Turqia, e cila ka përdorur rolin e saj për të forcuar pozicionin e saj rajonal, kanë qenë bashkëbisedues kryesorë me Hamasin.
Plani i Trump kërkonte krijimin e një komiteti teknokratik palestinez të mbikëqyrur nga një bord ndërkombëtar, ku Hamasi nuk merr asnjë rol në qeverisje.
Një zyrtar palestinez i afërt me bisedimet tha se Hamasi inkurajoi formimin e një komiteti të tillë për të drejtuar Gazën pa asnjë përfaqësues të tij, por me pëlqimin e grupit, si dhe të Autoritetit Palestinez dhe fraksioneve të tjera.
Javën e kaluar, zyrtari i lartë i Hamasit, Mohammed Nazzal, i tha Reuters se grupi priste të mbante një rol sigurie në terren në Gaza gjatë një periudhe të përkohshme të papërcaktuar.
Izraeli ka thënë se Hamasi nuk mund të ketë asnjë rol në Gaza, ndërsa ai dhe Trump kanë thënë se grupi duhet të çarmatoset. Nazzal nuk do të angazhohej për çarmatosjen e grupit.
Hamasi javën e kaluar luftoi bandat rivale në rrugët e Gazës dhe ekzekutoi publikisht burra që i akuzonte se kishin bashkëpunuar me Izraelin. Trump i miratoi vrasjet, por komanda e ushtrisë amerikane për Lindjen e Mesme i kërkoi Hamasit të ndalonte dhunën “pa vonesë”.
Vance pritej të martën të vizitonte selinë e forcave të përbashkëta të udhëhequra nga ushtria amerikane dhe që kishin për qëllim të ndihmonin në përpjekjet për stabilizimin e Gazës.
Duke folur për televizionin egjiptian të hënën vonë, Hayya riafirmoi pajtueshmërinë e grupit me armëpushimin dhe tha se do të përmbushë detyrimet e tij në fazën e parë, duke përfshirë kthimin e më shumë trupave të pengjeve.
“Trupat e tyre (pengjeve) le të kthehen te familjet e tyre dhe trupat e martirëve tanë le të kthehen te familjet e tyre për t’u varrosur me dinjitet”, tha ai.
Një trup tjetër i një pengu të kapur nga Hamasi në sulmin e tij të 7 tetorit 2023 që shkaktoi luftën u kthye të hënën dhe u identifikua nga autoritetet izraelite. Besohet se rreth 15 trupa mbeten në Gaza, me Izraelin që pret që rreth pesë prej tyre të kthehen së shpejti dhe të tjerët kërkojnë një proces më të ngadaltë dhe më kompleks të marrjes.
Izraeli dorëzoi 15 trupa të tjerë palestinezë të martën, thanë autoritetet lokale shëndetësore, duke e çuar totalin që është kthyer në Gaza në 165.
Brenda enklavës të martën, më shumë ndihma po hynte në enklavë përmes dy kalimeve të kontrolluara nga Izraeli, thanë zyrtarët palestinezë dhe të OKB-së.
Megjithatë, me banorët e Gazës që përballen me kushte katastrofike, agjencitë e ndihmës kanë thënë se duhet të sillet shumë më tepër ndihmë.
Ismail al-Thawabta, drejtor i zyrës së medias së qeverisë së Gazës të drejtuar nga Hamasi, tha se kishin hyrë shumë më pak kamionë sesa ishte rënë dakord dhe e quajti këtë “një pikë në oqean të asaj që u nevojitet njerëzve”.
Dhuna në Gaza që nga armëpushimi është përqendruar kryesisht rreth “vijës së verdhë” që përcakton tërheqjen ushtarake të Izraelit. Të martën, radioja publike izraelite Kan raportoi se trupat kishin vrarë një person që po kalonte vijën dhe po përparonte drejt tyre.
Palestinezët pranë vijës, duke vrapuar nëpër zona të shkatërruara pranë qyteteve të mëdha, kanë thënë se nuk është shënuar qartë dhe është e vështirë të dihet se ku fillon zona e përjashtimit. Buldozerët izraelitë filluan të vendosnin blloqe betoni të verdhë përgjatë rrugës të hënën.
