Shqipëria është futur zyrtarisht në kategorinë e vendeve me zhvillim njerëzor shumë të lartë, sipas raportit më të fundit të Programit të Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (PNUD). Treguesi i Zhvillimit Njerëzor (HDI) për vitin 2023 ka arritur në 0,810, duke e renditur vendin në pozicionin e 71-të nga 193 shtete dhe territore.
HDI mat progresin afatgjatë në tre dimensione kryesore: jetëgjatësinë dhe shëndetin, qasjen në njohuri, si dhe standardin e jetesës.
Në krahasim me fillimin e viteve ’90, përmirësimi është i dukshëm. Midis viteve 1990 dhe 2023, vlera e HDI-së u rrit nga 0,654 në 0,810, një ndryshim prej 23,9%. Gjatë kësaj periudhe:
* Jetëgjatësia në lindje u rrit me 6,9 vjet.
* Vitet e pritshme të shkollimit u rritën me 2,9 vjet.
* Vitet mesatare të shkollimit u rritën me 2,8 vjet.
* Të ardhurat kombëtare bruto (GNI) për frymë u rritën me 213,5%.
Të dhënat tregojnë gjithashtu dallime mes gjinive. Në vitin 2023, HDI për femrat ishte 0,794, ndërsa për meshkujt 0,824, duke dhënë një Indeks të Pabarazisë Gjinore (GDI) prej 0,963 – çka e vendos Shqipërinë në Grupin 2 të këtij treguesi.
Megjithatë, pabarazitë kanë ndikim. Humbja e HDI-së për shkak të pabarazisë është 13%, duke e ulur vlerën e tij efektive në 0,705. Nga ana tjetër, Indeksi i Pabarazisë Gjinore (GII) për vitin 2023 është 0,107, duke renditur Shqipërinë në vendin e 35-të nga 172 vende, një përmirësim i dukshëm nga vlera 0,3 në vitin 1999 kur u mat për herë të parë.
Edhe treguesi i Varfërisë Shumëdimensionale (MPI) mbetet shumë i ulët, me vetëm 0,003 të popullsisë që klasifikohet si e varfër në të paktën një të tretën e dimensioneve të matura – shëndetësi, arsim dhe standard jetese.
Ky progres e pozicionon Shqipërinë më afër standardeve të vendeve të zhvilluara, megjithëse sfidat e pabarazisë mbeten një fushë kyçe për përmirësim të mëtejshëm.
The post Treguesi i zhvillimit njerëzor, Shqipëria në vendet me zhvillim të lartë appeared first on Kosovapost.net.
