Përparimet e reja në teknologjinë satelitore po transformojnë mënyrën se si e kuptojmë rolin që luajnë oqeanet në rregullimin e niveleve të dioksidit të karbonit (CO2) në atmosferën e Tokës. Ndërsa oqeanet kanë shërbyer prej kohësh si një tampon kritik kundër ndryshimeve klimatike duke thithur rreth një të katërtën e CO2 të gjeneruar nga njeriu, aftësia e tyre për të ruajtur karbonin është larg të qenit uniforme në të gjithë globin. Falë mjeteve të përparuara si OceanSODA-ETHZ, shkencëtarët tani mund të vëzhgojnë sekuestrimin e karbonit oqeanik me rezolucion dhe frekuencë të pakrahasueshme, duke ofruar një pamje të detajuar të proceseve oqeanike që më parë ishin të paarritshme.
Historikisht, hartat globale që gjurmonin thithjen e karbonit nga oqeanet ishin të kufizuara në pamje të përafërta, njëmujore. Këto harta paraqitën një pamje të thjeshtuar të një procesi kompleks dhe dinamik. Një grup inovativ i të dhënave të drejtuara nga satelitët e quajtur OceanSODA-ETHZ po e ndryshon këtë, me përditësime tetë-ditore me një rezolucion prej 25 kilometrash – mbi 30 herë më të imëta se produktet e mëparshme. Ky nivel i ri detajesh lejon një kuptim më të saktë se si karboni thithet, lirohet dhe zhvendoset nëpër oqeanet e botës, duke pikturuar një pamje të gjallë se si ngjarje si stuhitë, ngritja e ujërave dhe rrymat ndikojnë në ciklin e karbonit.
“Rezolucioni në rritje i këtyre të dhënave globale është sfidues sepse numri i matjeve të drejtpërdrejta të dioksidit të karbonit në sipërfaqen e oqeanit është i rrallë në rajone dhe kohë”, shpjegoi bashkë-drejtuesi i projektit Nicolas Gruber nga ETH Zurich. Ekipi që qëndron pas OceanSODA-ETHZ e kapërceu këtë sfidë duke çiftëzuar të dhënat satelitore me matjet ekzistuese nga anijet dhe shamatë. Këta satelitë mbledhin një gamë informacionesh, duke përfshirë temperaturën e sipërfaqes së detit, ngjyrën, erën dhe më shumë – variabla kritikë të lidhur me thithjen e CO2. Algoritmet e të mësuarit automatik më pas i përpunuan këto variabla për të krijuar një mozaik global të saktë, me rezolucion të lartë, të dinamikës së karbonit të oqeanit.
Seti i të dhënave OceanSODA -ETHZ nxjerr në pah gjithashtu luhatjet afatshkurtra në dinamikën e karbonit, të tilla si ato të shkaktuara nga ngjarjet e mëdha të motit. Një shembull kyç i kësaj u prezantua gjatë Simpoziumit të Planetit të Gjallë të ESA-s , ku një animacion që gjurmon sezonin e uraganeve të Atlantikut të vitit 2017 zbuloi se si stuhitë si Maria dhe Irma përzien ujëra të pasura me karbon. Animacioni tregon qartë zonat ku oqeani lëshon CO2, me re të kuqe që shfaqen nën erërat intensive të stuhisë, të ndjekura nga një zbehje ndërsa ujërat më të freskëta dhe të oksigjenuara kthehen në sipërfaqe.
“Ky grup të dhënash mund të na ndihmojë të ndajmë dhe të kuptojmë ndikimin e ngjarjeve si uraganet, ku uji i thellë, shpesh i pasur me karbon, mund të detyrohet të ngrihet në sipërfaqe”, tha Jamie Shutler nga Universiteti i Exeter. Këto njohuri mbi dinamikën e karbonit të oqeanit do të përmirësojnë mënyrën se si shkencëtarët studiojnë ndikimet e stuhive dhe do t’u lejojnë atyre të parashikojnë rritje të papritura të niveleve të CO2 oqeanike. Hulumtime të tilla janë kritike për të kuptuar se si atmosfera dhe oqeanet tona bashkëveprojnë në kontekstin e ngrohjes globale.
Një çështje më pak e diskutuar, por po aq shqetësuese, që lidhet me thithjen e karbonit nga oqeanet, është acidifikimi i oqeaneve . Ndërsa oqeanet thithin CO2, përbërja kimike e ujit të detit ndryshon, duke ulur pH-in e tij dhe duke dobësuar ekosistemet detare, veçanërisht shkëmbinjtë koralorë, gocat e detit dhe popullatat e planktonit. Ndërsa studiuesit më parë kanë pasur vështirësi me të dhëna të pakta, OceanSODA-ETHZ po ndihmon për të mbushur këtë boshllëk. Duke ofruar harta pothuajse në kohë reale të pH-it sipërfaqësor dhe joneve karbonatike, grupi i ri i të dhënave u lejon shkencëtarëve të monitorojnë përparimin e acidifikimit të shkaktuar nga rritja e nivelit të ujit, reshjet dhe madje edhe shkrirja e akullit të detit.
Me këtë mjet të ri, shkencëtarët tani mund të gjurmojnë më mirë se si po shfaqen pikat e nxehta të acidifikimit. “Deri më tani, fosilet e homininëve nga Sundaland i zhytur nuk ishin të disponueshme”, vunë në dukje Berghuis dhe kolegët e tij në një studim të kohëve të fundit. Kjo nënvizon risinë e gjetjeve të tilla, ashtu si roli i Sunda Shelf , i cili luajti një rol të rëndësishëm në shpërndarjen dhe evolucionin e popullatave të hershme njerëzore. Ky ndryshim në kiminë e oqeanit ka implikime të ngjashme për të kuptuar ndjeshmërinë e biosferës nën stresin klimatik.
Mjeti OceanSODA -ETHZ jo vetëm që jep një pasqyrë të kushteve historike të oqeanit që nga viti 1985, por gjithashtu ofron një kornizë për studime oqeanografike në të ardhmen. Ai mund të ndihmojë në informimin e menaxhimit të peshkimit, planifikimin bregdetar dhe vlerësimet më të sakta të buxhetit global të karbonit, duke ofruar një pamje më të qartë të rolit të oqeaneve në zbutjen e ndryshimeve klimatike./Balkanweb
