Banka Kombëtare Tregtare (BKT), institucioni më i madh bankar në Shqipëri për nga kapitali dhe vëllimi i kredive, gjendet sot në qendër të një stuhie akuzash se jep kredi për krimin, për pastrim parash, për kapje politike dhe për mungesë transparence, akuza të rënda këto që venë në pikëpyetje sigurinë e saj financiare.
Të dhënat e grumbulluara nga zoom.al nga institucione të drejtësisë dhe organizma ndërkombëtare të auditit flasin për një situatë skandaloze dhe hedhin hije të forta dyshimi se BKT ka kaluar nga roli i një institucioni kredidhënës, në atë të një “lavatriçje” të pastrimit të parave të pista.
Në korrik 2024, kompania “Çela P shpk.”, e cila rezulton e regjistruar në QKB në emër të babait të Suel Çelës, një nga figurat më të rrezikshme të botës së krimit në Shqipëri, i kërkuar nga drejtësia për vrasje, trafik ndërkombëtar droge e krime të tjera, përfitoi 7 hektarë pyje nga Bashkia Elbasan për instalimin e disa paneleve fotovoltaike. Sipas dosjes hetimore të SPAK, një kopje të së cilës Zoom.al e disponon, kjo kompani ka marrë mbështetje të drejtpërdrejtë financiare nga BKT. Kështu, rezulton se Banka Kombëtare Tregtare i ka dhënë kredi të konsiderueshme kësaj kompanie, pavarësisht lidhjeve të qarta me krimin e organizuar.
A kishte dijeni BKT për rastin e Suel Çelës? Mjafton të kishte parë dokumentet e institucioneve shqiptare, siç duhet të kishte bërë, për t’u njohur me rastin dhe për të mos u përfshirë në një skandal të këtyre përmasave duke i dhënë kredi familjes së Suel Çelës, i cili është një ndër bosët më të mëdhënj të drogës në Shqipëri. Dosja e SPAK tregon se Suel Çelës nuk i mungojnë paratë dhe se ai ka shuma marramendëse, shumëfish më shumë sesa një financim për fotovoltaikët e babait. Në këtë mënyrë, marrja e kredisë në BKT shërben vetëm për të legjitimuar burimin e financimit dhe kredia ka gjasë t’i paguhet BKT-së me paratë e drogës.
Por BKT ka qenë nën akuzë publikisht edhe për raste të tjera të përfshirjes së saj në afera të dyshimta. Një vendim GjKKO, nr. 98, dt. 10.02.2025 përcaktoi pezullim të mbi 869 mijë eurove llogari të dyshuara te BKT në rastin “Veliaj & bashkëpunëtorët”. Në këtë rast, SPAK konstatoi përdorim të BKT për të maskuar fluksin e parave të ardhura nga korrupsioni në Bashkinë e Tiranës.
BKT dyshohet gjithashtu e përfshirë në rastin skandalit të “mikrokredive”. Një hetim i Prokurorisë së Tiranës në shkurt të vitit 2025 zbuloni 10 milion euro të investuara si obligacione në BKT nga një grup i akuzuar për zhvatje kredish të këqija.
Gjatë viteve të fundit janë vënë re anomali operacionale dhe praktika abuzimeve nga kjo bankë.
Zoom.al ka raportuar edhe për raste të financimit nga BKT të kompanive të lidhura me pronarin e saj, Ahmet Çalik dhe se për këto operacione ka pasur masa nga institucionet e mbikryrjes financiare.
Nga ana tjetër BKT dyshohet se ka hyrë në marrëdhënie me zhvillues privatë për të ndërtuar dy kulla, njëra përballë Katedrales Ortodokse në ndërtesën që shërbente si seli qëndrore e Albtelecom dhe tjetra në mes Kishës Katolike dhe selisë së Patisë Demokratike, ku gjendej selia qëndrore e kësaj banke. Sipas të dhënave të siguruara nga Zoom.al, për ndërtimin e kullave ka dyshime se po kryhen operacione financiare për të kamufluar burimin kryesor të parave.
BKT po ashtu është në qendër të kritikave për mungesë transparence. Kjo bankë nuk respekton politikat mbi “KYC” (Knoë Your Customer), një proces i domosdoshëm ky për identifikimin dhe monitorimin e klientëve, veçanërisht atyre që mund të përbëjnë rrezik për pastrim parash. Bankat kanë dëtyrimin që t’i kategorizojnë klientët në nivele rreziku të ulët, të mesëm dhe të lartë.
Por BKT nuk e bën publike numrin ose përqindjen e klientëve të saj të konsideruar si “me rrezik të lartë”, edhe pse kjo është një praktikë e zakonshme për institucionet që duan të tregojnë transparencë dhe përputhje me standardet ndërkombëtare AML.
Raporti vjetor i BKT -së për vitin 2023 nuk përmban ndonjë seksion specifik mbi përbërjen e portofolit të klientëve nga pikëpamja e rrezikut që parashikojnë politikat e “KYC”.
BKT raporton se ka një bord të pavarur të menaxhimit të riskut, siç e kërkon rregullorja e Bankës së Shqipërisë. Por në raportin vjetor mungojnë raportimet konkrete për aktivitetin e këtij bordi, si numri i mbledhjeve, çështjet e trajtuara apo masat e ndërmarra për parandalimin e riskut.
Ky fakt ngre dyshime mbi funksionimin real të bordit, nëse ai ekziston vetëm në letër me qëllimin për të përmbushur kërkesat e ligjt, apo ai luan realisht rolin e mbikqyrësit të brendshëm, siç duhet të jetë në realitet.
Heqja, mos-funksionimi apo pasja vetëm në letër e këtyre mekanizmave që kanë për qëllim parandalimin e implikimit të bankës në aktivitetete të pastrimit të parave, vetëm i shton dyshimet se BKT është e përfshirë në aktivitete të këtij lloji, me dashje, ose nga paaftësia e drejtuesve të saj.
Analistë të vlerësimit të riskut, që u kontaktuan nga Zoom.al, thanë se BKT duhet të pezullojë menjëherë kreditimin e subjekteve të listës së SPAK‑ut. Po kështu, Banka e Shqipërise do të duhet të kruejë një kontroll të imtësishëm mbi aktivitetin e kësaj banke. Një Komision Hetimor Parlamentar do të shërbente gjithashtu për të shqyrtuar lidhjet e BKT me politikën.
BKT e tregoi publikisht anësinë e saj politike në fillim të këtij viti. Një artikull i Zoom.al solli prova, foto dhe dokumente se si drejtuesit e BKT u ulën gju më gju me ministra e deputetë të Partisë Socialiste në një aktivitet për Ditën e Verës në Elbasan. Çuditërisht, edhe pse festë e gjithë shqiptarëve, BKT nuk kishte ftuar asnjë nga opozita. Në këtë mënyrë, në vend që të ruante imazhin e saj si një bankë neutrale, BKT po shfaqet gjithnjë e më shumë si një instrument i kapur pas interesave të politikës.
Një hetim i thelluar nga Banka e Shqipërisë, Drejtoria e Parandalimit të Pastrimit të Parave dhe SPAK do të shërbente për të hedhur dritë mbi të gjitha lidhjet e kësaj banke jashtë kufijve të etikës dhe ligjit.
BKT është një bankë që operon në Shqipëri e Kosovë, në pronësi të grupit turk Çalık Holding, që drejtohet nga biznesmeni Ahmet Çalık, një figurë e afërt me presidentin turk Recep Tayyip Erdogan. Në Shqipëri, BKT drejtohet nga Mehmet Seyhan Pencabligil, i cili shërben si Drejtor Ekzekutiv (CEO) prejj vitit 2000. Ajo ka një akvit total prej 6.4 miliardë eurosh, duke zënë 26% të tregut. BKT zotëron 94 filiale në Shqipëri dhe 28 në Kosovë.
Gazeta Insajderi e ka pyetur BKT për këto pretendime, por të njëjtit deri tash nuk kanë kthyer përgjigje.
The post Skandaloze/ Kredi për kr*imin – Banka Kombëtare Tregtare, mes lidhjeve të dyshimta me kr*imin dhe politikën appeared first on Kosovapost.net.
