Një zbulim i pabesueshëm ka lënë shkencëtarët e habitur: mikroorganizma të vegjël, të padukshëm për syrin e lirë, po mbijetojnë nën sipërfaqen e ngrirë të Oqeanit Arktik.
Ekspertët e Universitetit të Kopenhagenit në Danimarkë zbuluan se këto baktere jetojnë duke përdorur materie organike të tretur në ujërat e ftohtë, por gjithashtu duhet të konvertojnë azotin për t’u mbajtur gjallë – një element që zakonisht është i pakët në Arktik.
“Kemi zbuluar një fenomen të rëndësishëm nën akullin e detit Arktik që më parë konsiderohej i pamundur,” thanë shkencëtarët në një deklaratë.
“Ky fenomen mund të ketë ndikim te zinxhiri ushqimor dhe bilanci i karbonit në veri.”
Bakteret që “fiksojnë” azotin
Këto mikroorganizma njihen zyrtarisht si “diazotrofe jo-cianobakteriale” – baktere që “fiksojnë azotin”, duke e kthyer atë nga ajri në forma të përdorshme për mbijetesë, si amoniumi. Ndryshe nga shumë baktere të tjera nënujore, ato nuk fotosintezojnë.
Gjatë studimeve, shkencëtarët morën mostra uji nga 13 vende të ndryshme në Arktik nga bordi i anijes kërkimore RV Polarstern. Rezultatet treguan shkallë të lartë të fikseimit të azotit, veçanërisht në skajin e akullit ku shkrirja është më aktive – edhe pse azoti është relativisht i pakët, gjë që e bën këtë zbulim jashtëzakonisht të çuditshëm.
“Derisa tani besohej se fikseimi i azotit nuk mund të ndodhte nën akull, rezulton se kemi gabuar,” tha Dr. Lisa W. von Friesen, autore e studimit.
Një rol i rëndësishëm për algat
NCD-të dhe bakteret e tjera ushqehen me materie organike të tretur, për shembull nga algat, dhe në këmbim lëshojnë azotin e fiksoar, që ndihmon algat të rriten. Por një rritje e tepruar e algave mund të shkaktojë bloom-e toksike, të dëmshme për peshq, gjallesat e detit dhe mamiferët detarë.
Ndikimi i ndryshimeve klimatike
Shkencëtarët theksojnë se ngrohja globale ka ulur sipërfaqen e akullit në Arktik, duke ndikuar në rritjen e mbijetesës së këtyre baktereve. Zona ku akulli shkrin më aktivisht kanë më shumë fikseim azoti sesa zonat e mbuluara me akull, duke treguar një lidhje të qartë me ndryshimet klimatike.
“Arktiku po ngrohet deri në katër herë më shpejt se mesatarja globale, gjë që ka shkaktuar rënie të madhe të mbulimit, moshës dhe trashësisë së akullit,” shpjegojnë studiuesit.
Studimi, i publikuar në Communications Earth & Environment, është i pari që tregon se fikseimi i azotit ndodh nën akullin e detit edhe në Arktikun qendror. Autorët sugjerojnë që ky fenomen duhet të merret parasysh kur parashikohen ndryshimet e ardhshme të oqeanit Arktik.
Çfarë është cikli i azotit?
Azoti (N) përbën pothuajse 80% të atmosferës dhe është i domosdoshëm për jetën e bimëve dhe kafshëve. Ai përdoret për të krijuar proteina dhe enzima, ndërsa bimët e përdorin për klorofilin dhe proceset metabolike.
Cikli i azotit përfshin transformimin e tij nga ajri në tokë dhe bimë, me ndihmën e organizmave fiksozë të azotit, rrufeve, dhe bakterieve që e konvertojnë në nitrate. Kur bima vdes ose hahet nga kafshët, azoti kthehet në tokë, duke mbyllur ciklin jetësor.
