Zëvendëspresidenti i Donald Trump tha se kërcënimi më i madh për Kontinentin e Vjetër nuk ishte as Rusia dhe as Kina, por “tërheqja e Evropës nga disa nga vlerat e saj më themelore”. Ai nuk u ndal në çështjen e Ukrainës.
Tani ka dy data kyçe në historinë e Konferencës për Sigurinë të Mynihut: 2007 dhe 2025.
Dy edicione gjatë të cilave fjalimet armiqësore shkaktuan goditje simetrike te turma e elitave ushtarake dhe diplomatike që mblidhen çdo vit në kryeqytetin bavarez; e para nga Presidenti rus Vladimir Putin, e dyta nga zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance.
Në vitin 2007, Putin, i ftuar në Mynih për herë të parë, tronditi Perëndimin me një fjalim shumë agresiv kundër Shteteve të Bashkuara, të cilat i akuzoi se dëshironin të krijonin një rend të vetëm dominues.
Duke u kthyer pas, ajo është parë si një nga momentet kyçe të periudhës pas Luftës së Ftohtë, paralajmërimi i parë i Putinit ndaj Perëndimit.
Më 14 shkurt, Amerika, aleati i madh i Evropës, ishte ajo që u kthye kundër partnerëve të saj, duke ndarë Perëndimin.
“Në Washington, ka një sherif të ri në qytet”, paralajmëroi zëvendëspresidenti i Donald Trump.
Ai më pas nisi një fjalim të ashpër kundër demokracive evropiane, duke i akuzuar ato se shtypin lirinë e shprehjes dhe lirinë fetare.
“Nuk duhet të kemi frikë nga populli ynë”
Në mendimin e tij, kërcënimi më i madh për Kontinentin e Vjetër “nuk është Rusia, nuk është Kina”, por “rënia e Evropës nga disa nga vlerat e saj më themelore”.
Vance e përmendi shpesh anulimin e zgjedhjeve presidenciale në Rumani pas dyshimeve për manipulim rus të fushatës në favor të një kandidati ekstremist të djathtë që doli fitues.
Ai ndaloi gjatë për arrestimin e një aktivisti fetar kundër abortit në Mbretërinë e Bashkuar.
Ai gjithashtu e denoncoi “presionin” që qeveritë evropiane ushtrojnë mbi kompanitë e mediave sociale për shkak të “ashtuquajturave dezinformata”.
“Nuk duhet të kemi frikë nga populli ynë, edhe kur ata shprehin mendime që nuk pajtohen me udhëheqjen e tyre”, shtoi ai, duke marrë një sjellje të ftohtë në sallën e konferencës.
Tre ditë pas fjalimit të tij në samitin e inteligjencës artificiale në Paris, në të cilin ai gjithashtu sulmoi rregullatorin evropian si “të tepërt” para se të largohej nga salla pa dëgjuar as Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, akuza e tij e fundit i konfirmoi pjesëmarrësve se administrata Trump i ka shpallur një luftë ideologjike Evropës.
Fjalimi i zëvendëspresidentit dominoi pjesën tjetër të procedurave në Mynih.
Ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, ishte i pari që iu përgjigj sulmeve, të cilat ai i përshkroi si “të papranueshme”.
“Demokracia …nuk do të thotë që kushdo mund të thotë çfarëdo”, tha ai.
Sulmi i Vance ishte edhe më shqetësues pasi ai anashkaloi temën për të cilën pritej më shumë të fliste: Ukraina dhe Rusia.
Një “mundësi e humbur”, u shpreh kryeministri i Norvegjisë, Jonas Gahr Store.
“Kakofoni”
Në fakt, kjo heshtje ka zgjeruar konfuzionin rreth iniciativës së Trump për të përfunduar luftën në Ukrainë.
Një mjegull e dendur ka mbuluar qëllimet e Washingtonit.
Ndër deklaratat publike të Sekretarit të Mbrojtjes, Pete Hegseth, dhe ato të Vance, ndër intervista dhe mohuese që kanë pasuar, kanë dalë një numër në rritje i qëndrimeve kontradiktore.
Pistorius tha se ai pendohej për këtë “kakofoni”, duke theksuar se, nga një pikëpamje faktike, asgjë nuk kishte ndodhur në lidhje me negociatat që nga biseda telefonike e Trump me Vladimir Putin më 12 shkurt.
Një ministër baltik, i cili kërkoi të mbetej anonim, e përshkroi këtë si një “sulm të ideve të pasqaruara pa një vizion të përgjithshëm”, ndërsa një diplomat polak e krahasoi strategjinë me hedhjen e një granate dhe shikimin e asaj që do të mbijetonte.
“Po, ka shumë konfuzion”, pranoi presidenti i Lituanisë, Gitanas Nauseda.
Disa kanë arritur në përfundimin se Trump nuk kishte ende një plan dhe se Putin gjithashtu nuk po propozonte asgjë.
Ministri i Jashtëm kinez, Wang Yi, ka shfrytëzuar mundësinë e ofruar nga klima aktuale e pasigurisë për të prezantuar veten si mbrojtës të rendit ndërkombëtar dhe multilateralizmit.
Ai tha se “të gjitha palët dhe aktorët” në Ukrainë duhet të përfshihen në procesin e paqes: “Po ndodh në tokën evropiane dhe Evropa duhet të luajë një rol të rëndësishëm në këtë proces”.
Ndërsa prisnin sqarime për çështjen, liderët evropianë përpiqeshin të grumbullonin pozitat e tyre rreth disa pikave: Nevoja që Ukraina dhe evropianët të marrin pjesë në negociata, mosnjohja e kufijve të imponuar nga Rusia, dhe garanci të forta të sigurisë për Ukrainën për të shmangur agresionin tjetër rus.
Vendimi i Washingtonit për të përjashtuar mundësinë e anëtarësimit të Ukrainës në NATO dhe integritetin e saj territorial nga negociatat u kritikua gjerësisht: “Nuk jam ndoshta negocatori më i rëndësishëm dhe më i famshëm i botës”, tha Pistorius, “po sikur të isha, do ta dija se nuk heq asnjë pikë thelbësore të negociatave përpara se ato të fillojnë”.
“Më pak premtime, më shumë veprime”
Në Mynih, një kuptim i vonuar i nevojës urgjente për të rritur shpenzimet dhe mundësitë e mbrojtjes në Evropë ishte e dukshme.
Von der Leyen njoftoi një masë për të lehtësuar kriteret buxhetore që rregullojnë euron, për të lejuar shtetet anëtare të marrin më shumë borxhe për të financuar këtë përpjekje mbrojtjeje.
“Ne evropianët duhet të kontribuojmë pjesën më të madhe të shpenzimeve të NATO-s”, tha Pistorius.
“Më pak premtime, më shumë veprime”.
Në një takim me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në margjinat e konferencës, Vance theksoi se objektivi amerikan ishte “paqja afatgjatë” në Ukrainë.
Për pjesën e tij, Zelensky tha se do të takohej me Putin “vetëm pasi të kemi një plan të përbashkët me Trump”.
“Unë shpresoj shumë te ai”, përsëriti presidenti ukrainas.
Zërat më optimistë të pranishëm besonin se paqartësia rreth çështjes së Ukrainës mund t’i mundësojë Evropës “të ndryshojë kursin e gjërave në thelb”.
Ky mendim u shpreh nga deputeti i Partisë Socialdemokrate gjermane, Nils Schmid, i cili ishte shumë kritik ndaj diskutimit mes Trump dhe Putin “përmes kokave të evropianëve dhe ukrainasve, siç është bërë në shekullin e XIX-të.”
“Nuk duhet ta nënvlerësojë Evropën”, tha Arancha Gonzalez, dekanja e Shkollës së Çështjeve Ndërkombëtare të Universitetit Sciences Po.
“Por ndoshta nisma amerikane do të na ndihmojë të marrim vendime që nuk janë të lehta, si investimi më shumë në mbrojtjen tonë, ose krijimi i unionit të tregjeve të kapitalit”.
Marrë nga “Le Monde”, përshtatur për Albanian Post
