Kreu i shtetit francez, i cili mori pjesë në një samit të mbrojtjes në Londër të dielën, shpjegoi fushat e tij të veprimit për Le Figaro.
Që nga sherri spektakolar mes Donald Trump dhe Volodymyr Zelensky në Shtëpinë e Bardhë, Emmanuel Macron ka kërkuar të mishërojë fytyrën e një France dhe një Evropë që nuk mbeten të ngurtësuara.
Kreu i shtetit francez është përfshirë në një furi udhëtimesh, takimesh dhe telefonatash me homologët e tij. Për çfarë efektiviteti?
Në Falcon duke fluturuar mbi Kanal dhe duke e çuar në Londër të dielën për të takuar rreth pesëmbëdhjetë liderë aleatë të Ukrainës, ai është i sigurt për një “de-përshkallëzim” Trump-Zelensky, ai që foli me presidentin amerikan të premten, pastaj të shtunën: “Në ditët në vijim, ne duhet të arrijmë t’i bëjmë gjërat të lëvizin përsëri,” thotë ai.
Por kreu i shtetit po përpiqet mbi të gjitha të hartojë nisma evropiane, në mënyrë që Kontinenti i Vjetër të mos e gjejë veten të dërrmuar nga marrëveshja e re Washington-Moskë.
Dhe së pari plani franko-britanik i hartuar me mikpritësin e takimit të së dielës, kryeministrin laburist Keir Starmer.
Emmanuel Macron nuk beson në një armëpushim të nënshkruar mes amerikanëve dhe rusëve, i bindur se Vladimir Putin do të kërkojë mbi të gjitha të poshtërojë Ukrainën, veçanërisht duke e çmilitarizuar atë.
Si alternativë, ai dhe Starmer kanë vënë në tryezë një “armëpushim në ajër, në dete dhe në infrastrukturën energjetike” që do të zgjaste një muaj.
Avantazhi: “Ne dimë ta masim atë. Ju duhet të shihni se fronti, sot, është ekuivalenti i linjës Paris-Budapest. “Në rast armëpushimi, do të ishte shumë e vështirë të verifikohej që fronti po respektohet”, shpjegon presidenti.
Në mendjen e tij, ushtarët do të vendoseshin në terren vetëm në një fazë të mëvonshme.
“Nuk do të ketë trupa evropiane në tokën ukrainase në javët e ardhshme,” siguron ai.
Pyetja është se si e përdorim këtë kohë për të arritur një armëpushim të arritshëm, me negociata që do të zgjasin disa javë dhe më pas, pasi të nënshkruhet paqja, një dislokim.
Ai paralajmëron: “Ne duam paqe. Nuk e duam me asnjë çmim, pa garanci”.
“Financim inovativ”
Ky plan do t’i lejonte evropianët të ftonin veten në një dhomë që Trump dhe Putin do ta pushtonin për fat të vetëm.
Emmanuel Macron bën thirrje edhe një herë për njohjen e shpejtë të pasojave të mosangazhimit amerikan, duke investuar shumë në mbrojtjen evropiane.
“Për tre vjet, rusët kanë shpenzuar 10% të PBB-së së tyre për mbrojtje. Prandaj duhet të përgatitemi për të ardhmen, paralajmëron ai, duke vendosur një objektiv prej rreth 3,3,5% të PBB-së.
Larg nga 2% e arritur me dhimbje nga Franca dhe nga e cila shumë shtete evropiane janë larg. Ai dëshiron ta bëjë atë çështjen kyçe të një samiti të jashtëzakonshëm evropian të planifikuar për të enjten.
“Ka fonde strukturore të kohezionit dhe fonde ekzistuese të programit që nuk po përdoren,” vëren ai. Dhe unë dua që Komisionit t’i jepet një mandat për të përdorur financime inovative. Kjo do të thotë, ose huatë e përbashkëta ose Mekanizmi Evropian i Stabilitetit (i cili lejon shpëtimin e një shteti në rast dështimi financiar, shënimi i redaktorit), për të mbledhur shuma të konsiderueshme së bashku. Ndoshta fillimisht na duhen 200 miliardë euro që të mund të investojmë”.
Ashtu siç bëri gjatë Covid, Emmanuel Macron do të donte të kërkonte në Bruksel paratë që i mungojnë shumë Francës, siç u paralajmërua përsëri nga një agjenci vlerësimi të Premten. Edhe nëse në rastin e ushtrisë franceze “jemi përpara”, siguron ai, duke kujtuar se buxheti i ushtrisë është dyfishuar pas vitesh mungesë.
Por ai dëshiron të përgatisë mendjet për të shkuar më tej. Po ripunohet ligji i programimit ushtarak (LPM)?”. Ne do të duhet të rishikojmë lart,” thotë ai. Pyetja është: a do të kemi nevojë për më shumë financime të brendshme? Si mund të mobilizojmë më mirë fondet evropiane?”.
Një tjetër çështje e nxehtë e mbrojtjes: parandalimi bërthamor, ndërsa Emmanuel Macron dëshiron të “hapë diskutimin” mbi aspektin e tij evropian, që tërhoqi zemërimin e Marine Le Pen.
Parandalimi duhet të mbetet “francez” dhe “nuk duhet ta ndajmë”, ka reaguar ajo të shtunën. “Këto subjekte nuk vuajnë nga amatorizmi”, ia kthen Emmanuel Macron.
Zonja Le Pen nuk është serioze. Përndryshe, ajo ose zoti Bardella do të kishin ardhur në takimin e formatit Saint-Denis që mbajta javën e kaluar me palët. Njëri ishte në Washington për të zbuluar se Steve Bannon po jepte përshëndetje naziste. Sa i përket zonjës Le Pen, e kuptoj që ajo ishte me pushime…”.
Në thelb, Emmanuel Macron siguron se parimet kardinale të parandalimit do të mbeten: “Presidenti i Republikës merr vendimin tërësisht sovran dhe gjithmonë konfidencial për përdorimin e armëve bërthamore. Por gjenerali de Gaulle dhe paraardhësit e mi të tjerë gjithmonë thoshin se interesat jetike kishin një dimension evropian”.
Ai duket i gatshëm për një ndryshim të madh.
“Ata që dëshirojnë të thellojnë dialogun me ne, nëse është e nevojshme, mund të përfshihen në ushtrimet e forcave parandaluese. Këto shkëmbime do të kontribuojnë në zhvillimin e një kulture të mirëfilltë strategjike mes evropianëve,” shpreson ai.
Në mendjen e tij, ushtria franceze mund të shkonte aq larg sa të poziciononte armët bërthamore në vendet partnere, në ndërlidhje me ushtritë e tyre.
Me idenë për të zëvendësuar përfundimisht amerikanët, të cilët kanë koka bërthamore të vendosura në Evropë.
Në çdo rast, “nuk duhet të kemi frikë nga kjo temë”, por “nuk e ndryshon doktrinën tonë”, këmbëngul ai.
Autonomia strategjike në horizont
Një tjetër moment historik për objektivin e “autonomisë strategjike” të rrahur me mundim për vite me radhë, por për të cilin ai dëshiron të besojë se më në fund ka ardhur koha.
“Ka një zgjim të jashtëzakonshëm”, sepse edhe në mesin e më Atlanticistëve, “ka një shqetësim për amerikanët”, vëren ai, duke hedhur një vështrim nga dritarja në fshatin anglez.
Ai rrëfen se kishte besuar se kjo Evropë autonome mund të ndërtohej “duke ri-angazhuar me Rusinë”.
“Unë sinqerisht mendova për këtë, kalova orë të panumërta për të,” thotë ai, duke iu referuar thirrjeve të tij të shumta ndaj Vladimir Putinit para dhe pas fillimit të pushtimit të Ukrainës në 2022: “Në fund, ne nuk ia dolëm,” pranon ai.
Pra, këtu janë evropianët vetëm, të kërcënuar në lindje dhe të braktisur në perëndim.
Ata nuk mund të llogarisin më në NATO si më parë, të dobësuar nga qëndrimi i Trump. Emmanuel Macron tregon një hartë në telefonin e tij, atë të pranisë ushtarake amerikane në Evropë.
Franca është një nga zonat e pakta që nuk preken.
“Amerikanët përfaqësojnë 30% të NATO-s. Do të na duhen dhjetë vjet për të desensibilizuar veten, duke investuar masivisht në nivel kombëtar dhe europian”.
Një horizont që shkon përtej dy viteve të mandatit të tij të mbetur.
