Novak Stjepanoviq, një serb i Bosnjës i dënuar për krime lufte në vitin 1992, ka shmangur vuajtjen e dënimit me burg në Serbi duke iu bashkuar forcave ruse në Ukrainë, zbulon një hetim i BIRN.
Stjepanoviq, 59 vjeç, u dënua me 13 vjet burg në qershor 2025 për krime kundër civilëve pranë Bratunacit, Bosnjë, duke përfshirë vrasje, tortura, përdhunim, trajtim çnjerëzor dhe vjedhje, përcjell Telegrafi.
Megjithatë, ai ishte larguar tashmë nga Serbia dhe kishte postuar disa foto në internet që e tregonin veten me uniformë ushtarake ruse në Donetskun e pushtuar midis prillit dhe qershorit 2025, duke e deklaruar veten “të destinuar nga Zoti për të luftuar për drejtësi”.
Gjykata e Lartë në Beograd konfirmoi se Stjepanoviq nuk ishte i ndaluar të largohej nga vendi gjatë gjyqit të tij.
Ekspertët ligjorë vërejnë se Serbia rrallë vendos paraburgim të menjëhershëm për qytetarët e saj të dënuar për krime lufte, një boshllëk i shfrytëzuar nga Stjepanoviq, i cili ka shtetësi të dyfishtë serbe dhe boshnjake.
Dhe viktimat e krimeve të Stjepanoviq, si Edina Kariq, kanë shprehur dëshpërim për mundësinë e tij për t’iu shmangur drejtësisë.
Kariq dëshmoi gjatë gjyqit se ishte dëshmitare e Stjepanoviq duke përdhunuar një grua 19-vjeçare në vitin 1992.
Stjepanovic u padit për herë të parë për krime lufte nga Bosnja në vitin 2009, gati dy dekada pas veprave të tij penale.
Paditë pasuese, përfshirë ato për dhunë seksuale, u bashkuan dhe u transferuan në Serbi.
Pavarësisht dënimit të shkallës së parë në dhjetor 2024 dhe dënimit të apelit prej 13 vitesh në qershor 2025, Stjepanoviq ishte zhdukur tashmë nga Serbia.
Ai dokumentoi publikisht praninë e tij në Ukrainë, duke ndarë imazhe dhe duke postuar rreth pjesëmarrjes së tij në luftimet rreth Pokrovske, rajoni i Donetskut.
Raportet tregojnë se mercenarët nga Ballkani janë bashkuar prej kohësh me forcat ruse, pavarësisht ndalimeve ligjore të miratuara në Serbi dhe Bosnje në vitin 2014, të cilat kriminalizojnë pjesëmarrjen në konflikte të huaja me dënime deri në 10 vjet në Serbi dhe 8 në Bosnje.
Ky rast nxjerr në pah dështimin sistematik të Serbisë për t’i mbajtur kriminelët e luftës përgjegjës.
Siç thuhet më tej, prokurorët në Bosnjë janë përpjekur të ndjekin hetime të mëtejshme ndaj Stjepanoviq, duke përfshirë vrasjet e gjashtë civilëve në Bratunac, por vonesat administrative dhe bashkëpunimi i paplotë nga autoritetet serbe kanë penguar drejtësinë.
