Ish-presidenti francez: “Nëse Trump vendos taksa, ashtu duhet t’i vendosë edhe BE-ja. Ai respekton vetëm marrëdhëniet e pushtetit. Meloni, ashtu si Macron, mendon se mund ta bindë atë: por marrëdhënia personale nuk ka rëndësi”.
“Presidenca e dytë e Trump nuk është vazhdim i së parës”, paralajmëron ish-presidenti socialist francez, François Hollande, tani anëtar i Asamblesë Kombëtare.
Për një kohë të shkurtër në vitin 2017, ai punoi me presidentin aktual amerikan, ndërsa njëri po largohej nga Elysee dhe tjetri po mbërrinte për herë të parë në Shtëpinë e Bardhë.
Dhe nga ajo përvojë udhëheqësi francez mësoi një gjë: “Atë që thotë, e bën”.
Më poshtë intervista e tij e plotë dhënë për italianen “La Stampa”, përshtatur për Albanian Post
Çfarë mbani mend për të?
Në vitin 2017, Donald Trump mbërriti në Shtëpinë e Bardhë pa përvojë ndërkombëtare dhe u tregua skrupulozisht i kujdesshëm, edhe nëse ishte ndoshta një pretendim, të kishte shkëmbime me partnerët evropianë për të mos i shqetësuar ata.
Megjithatë, në kohën e shkurtër që kishim kontaktuar, ai më kishte thënë se donte të tërhiqej nga marrëveshja e Parisit për klimën dhe marrëveshja bërthamore iraniane. Unë vërej se ai e bëri atë; dhe për këtë arsye, atë që ai thotë, ai e bën.
Pse po thotë tani se presidenca e tij e re nuk është vazhdimësi e së parës?
Sepse ka një shkëputje me të kaluarën në marrëdhëniet transatlantike, në ndarjen e vlerave demokratike që bashkuan një numër të caktuar vendesh me SHBA-të dhe në nivel ndërkombëtar: Trump pretendon Groenlandën dhe Kanalin e Panamasë, nuk e di saktësisht se ku do të ndalet.
Mendoj gjithashtu se bota, e tronditur nga presidenca e tij e re, do të reagojë ndryshe: nëse edhe Evropa nuk vendoset në një marrëdhënie pushteti, rrezikon të bëhet viktimë e këtij çrregullimi të ri ndërkombëtar.
A është presidenti Trump një rrezik për Evropën?
Është sigurisht një kërcënim nga pikëpamja tregtare, duke qenë se dëshiron të vendosë tarifa.
Me aleatin e tij Elon Musk ai është një rrezik për lirinë e shprehjes dhe pavarësinë e mediave evropiane.
Dhe sa i përket ekuilibrit botëror, ai pretendon se dëshiron t’i japë fund shpejt konflikteve në vazhdim, por ai po komprometon aftësinë e tij për të bërë paqe: shikoni Lindjen e Mesme, armëpushimi më në fund ka ardhur, por nëse Trump mendon të lëvizë të gjithë popullsinë e Gazës , imagjinoni se çfarë pasojash mund të ketë për ekuilibrin e rajonit.
Çfarë mund të bëjë Evropa për t’iu kundërvënë këtyre kërcënimeve?
Udhëheqësit e Bashkimit Evropian sigurisht që duhet të bisedojnë me Trump. Por ata duhet ta bëjnë atë në një mënyrë të caktuar, nuk do të them brutale, por të vendosur: sepse Trump është një nga ata liderë politikë që respektojnë vetëm balancën e pushtetit.
Pra, nëse ai vendos tarifa për produktet evropiane, Komisioni do të duhet t’i vendosë ato për produktet amerikane.
Nëse operatorët e mëdhenj si X, Instagram dhe Facebook nuk monitorojnë shkëmbimet që ndodhin në rrjetet e tyre, do të duhet të ketë sanksione dhe ndalime.
Bashkimi Evropian duhet të tregojë se ka armë komerciale, rregullatore dhe diplomatike.
Ne duhet të tregojmë se jemi të respektuar dhe se kemi mjetet për të mos toleruar shkelje serioze të rregullave demokratike.
A do të jetë në gjendje një Evropë e dobësuar të flasë me një zë?
Evropa është e dobët dhe e ndarë.
E dobët sepse dy vendet e mëdha që kanë qenë prej kohësh forca lëvizëse e ndërtimit evropian, Franca dhe Gjermania, po përjetojnë situata të brendshme pasigurie.
Dhe e ndarë: pozicionet e Giorgia Melonit nuk janë domosdoshmërish të njëjta me ato të francezëve dhe gjermanëve, ajo tregon njëfarë simpatie për Trumpin, dëshiron të shfaqet si ajo që ka marrëdhëniet më të mira, duke nënvlerësuar kërcënimin që po grumbullohet mbi ekonominë evropiane.
Ne në fakt kemi një Evropë që nuk e di saktësisht se cilin drejtim të marrë. Sepse ne luftojmë të imagjinojmë pushimin që po vjen: menduam se amerikanët ishin aleatët tanë nga natyra dhe përgjithmonë, por ka mbaruar”.
Megjithatë, ata janë aleatët tanë…
Po, por me një intensitet shumë më të ulët se në të kaluarën.
A do të mbetet Aleanca Atlantike brenda rregullave që kemi njohur gjithmonë?
Në një nivel demokratik, a kemi të njëjtat nevoja kur aleati kryesor i Trump (Musk) mbështet një lëvizje të ekstremit të djathtë në Gjermani?
Diçka krejtësisht e re po ndodh.
Ju përmendët kryeministren italiane Meloni, e vetmja lidere evropian e pranishme në inaugurimin e Trump. A mendoni se mund të bëhet, siç shpresoni, ndërmjetësi i privilegjuar midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara?
Meloni sigurisht që ka lidhje ideologjike me Trump.
Ajo mendon se mund të përpiqet ta bindë atë të mos sulmojë interesat evropiane.
Meloni nuk është e vetmja që ka pasur këtë iluzion: Emmanuel Macron mendoi të njëjtën gjë gjatë mandatit të parë të Trump.
Ai mendonte se me një qëndrim konstruktiv, miqësor, madje bazuar në një joshje të caktuar personale, do të ishte e mundur të parandalohej që Trump të largohej nga marrëveshja e klimës ose të shkatërronte atë që ishte ndërtuar për Iranin.
Tashmë, ky qëndrim nuk e pengoi që t’i çonte deri në fund qëllimet e tij.
Sepse për të marrëdhënia personale nuk është e rëndësishme: Ajo që ka rëndësi në sytë e tij janë interesat personalë dhe misioni që i ka dhënë vetes për Shtetet e Bashkuara, kur mendon se ato duhet të mbeten fuqia kryesore në botë.
Mendoni se kjo valë e djathtë që vjen nga Amerika do të ndikojë edhe tek e djathta evropiane?
Në afat të shkurtër, kjo prirje populiste që vjen nga SHBA-të mund t’u japë kredi shtesë lëvizjeve si Rassemblement National në Francë ose AfD në Gjermani.
Por në afat të mesëm besoj se ardhja e Trump do të jetë një problem për të djathtën ekstreme evropiane.
Pse?
Shumë vendime amerikane do të ndikojnë në Evropë, duke shkaktuar papunësi, inflacion dhe kosto shtesë, për shembull një rritje në buxhetin e mbrojtjes, duke pasur parasysh mosangazhimin relativ të Shteteve të Bashkuara.
E gjithë kjo do të turpërojë të djathtën ekstreme evropiane: nëse ajo i mbështet këto vendime, rrezikon të humbasë votuesit; nëse kundërshton, merr një qëndrim jokonsistent, sepse nacionalizmat kundërshtojnë njëri-tjetrin.
Një pyetje e fundit për Francën. Partia juaj, PS, nuk votoi pro mocionin e censurës kundër qeverisë të paraqitur nga Jean-Luc Mélenchon. Por pak ditë më parë pati një përplasje me kryeministrin Bayrou, i cili foli për një “pushtim migrator”, aq sa ndërpreu diskutimet për buxhetin: A është më afër fundi i qeverisë?
Ishte gabim përdorimi i një termi të huazuar nga e djathta ekstreme.
Megjithatë, nuk mendoj se kryeministri Bayrou dëshiron të marrë masa që korrespondojnë me politikën e zonjës Le Pen, përkundrazi, ai është distancuar prej saj.
Edhe pse kjo gjuhë ka tronditur, shpresoj që diskutimet mes qeverisë dhe opozitës socialiste të rifillojnë.
Mbi të gjitha, Franca ka nevojë për stabilitet politik: kjo është arsyeja pse unë nuk jam pro zgjedhjeve, qofshin ato legjislative apo presidenciale, përpara vitit 2027.
