Interneti nuk do të ishte i njëjtë sot pa butonin e famshëm “Like” – një shenjë me gishtin e madh lart, të cilin Facebook dhe platforma të tjera e kanë shndërruar në ekuivalentin digjital të njohjes, mbështetjes dhe shpesh të varësisë.
Butoni, i cili prej kohësh ka shkuar përtej fushëveprimit të një klikimi të thjeshtë, është bërë një lloj simboli i epokës dhe komunikimit modern, transmeton Telegrafi.
Kjo ikonë është përgjegjëse për një revolucion të vërtetë në mënyrën se si njerëzit shprehin emocionet dhe bashkëveprojnë në internet.
Tani diskutohet në detaje në një libër të ri të quajtur “Like: The Button That Changed the World”, në të cilin autorët Martin Reeves dhe Bob Goodson zbulojnë se si një buton i thjeshtë u shndërrua në një fenomen global.
Frymëzimi për gishtin e madh lart (dhe gishtin e madh poshtë) daton që nga koha romake, kur publiku në Koloseum shprehu mendimin e tij mbi fatin e gladiatorëve.
Ky gjest u rikthye në fokusin e kulturës popullore falë filmit “Gladiator” të vitit 2000, dhe hyri në jetën e përditshme përmes personazhit të Fonzit nga seriali “Happy Days”, i cili i dha një shenjë miratimi çdo gjëje që i pëlqente.
Megjithatë, një rol kyç në modernizimin e atij simboli luajti Bob Goodson, atëherë një punonjës i Yelp. Më 18 maj 2005, ai vizatoi një skicë me gishtin e madh lart dhe poshtë, si ide për një vlerësim restoranti.
Edhe pse Yelp nuk e pranoi propozimin e tij, Goodson më vonë bashkoi forcat me Reeves për të hetuar gjenezën e simbolit.
Facebook nuk është krijuesi i butonit “Like”, megjithëse ishte rrjeti që e lansoi atë. Ideja është zhvilluar prej vitesh midis pionierëve të Silicon Valley – nga bashkëthemeluesi i Twitter, Biz Stone, te themeluesi i PayPal, Max Levchin dhe krijuesi i Gmail, Paul Buchheit.
Të gjithë kanë eksperimentuar me mënyra për të motivuar përdoruesit të publikojnë përmbajtje falas.
Edhe pse inxhinierët e Facebook-ut kishin zhvilluar idenë e një butoni “Like” që nga viti 2007, themeluesi Mark Zuckerberg ishte kundër kësaj, duke e konsideruar atë një shtesë të parëndësishme.
Megjithatë, rrjeti konkurrues FriendFeed – i themeluar nga Buchheit dhe presidenti aktual i OpenAI, Bret Taylor – nuk kishte dyshime të tilla dhe prezantoi versionin e vet në tetor 2007.
Facebook shpejt bleu FriendFeed dhe më 9 shkurt 2009, më në fund prezantoi butonin “Like”. Propozimi fillestar ishte që butoni të quhej “Mrekullueshëm”, por u refuzua si i tepërt.
Pas prezantimit të tij, “Like” u bë një mjet për mbledhjen e të dhënave mbi interesat e përdoruesve, gjë që i solli kompanisë miliarda përmes reklamave të synuara.
Meta Platforms, emri i ri i Facebook-ut nga viti 2021, fitoi më shumë se 165 miliardë dollarë vitin e kaluar vetëm nga reklamat.
Në vitin 2016, Facebook prezantoi reagime shtesë – “Dashuri”, “Haha”, “Uau”, “Trishtim” dhe “I zemëruar” – duke i dhënë përparësi shprehjes digjitale të emocioneve.
Por, së bashku me të gjitha përfitimet, butoni “Like” hapi edhe kutinë e Pandorës. Psikologët paralajmërojnë për probleme në rritje tek të rinjtë, vetëbesimi i të cilëve shpesh varet nga numri i “pëlqimeve”.
Narcistët ushqehen me reagime pozitive, ndërsa ata që nuk marrin njohje të mjaftueshme shpesh vuajnë nga ndjenjat e inferioritetit.
Reeves pranon se pasojat negative ishin të paplanifikuara, por edhe të pashmangshme: “Nëse nuk mund të parashikojmë as anët e mira të inovacionit teknologjik, atëherë si mund t’i parashikojmë efektet anësore”.
Megjithatë, autorët besojnë se butoni “Like” preku diçka thellësisht njerëzore – nevojën primare për përkatësi dhe konfirmim.
“Nuk mund të ngopesh lehtë me ndjenjën e pëlqimit dhe nevojën për t’ua treguar të tjerëve. Është rezultat i 100,000 viteve evolucion”, përfundoi Reeves.
Kështu, një gjest i përulur digjital u bë gjuha universale e internetit – një bekim dhe një mallkim i epokës digjitale.
