Shërbimet daneze ngrenë alarmin për lajmet e rreme dhe ndërhyrjet e huaja.
Zgjedhjet e vogla lokale që Donald Trump i ka sjellë në qendër të vëmendjes globale.
Janë ato që do të mbahen nesër në ishullin më të madh në botë (mbi 2 milionë kilometra katrorë, i madh sa Franca, Gjermania, Spanja, Mbretëria e Bashkuar, Italia, Greqia, Zvicra dhe Belgjika së bashku): Groenlanda.
E mbuluar me akull në 90 për qind të territorit, ajo ka gjithashtu popullsinë më të vogël: vetëm 58 mijë banorë, shumica dërrmuese e të cilëve janë të përkatësisë etnike inuit.
Prej tyre, 40 mijë janë thirrur të votojnë për të vendosur përbërjen e Inatsisartut-it të ri, parlamenti lokal me një dhomë që zgjedh 31 anëtarë çdo katër vjet.
Konsultimet duhet të ishin bërë në fund të prillit, por ato u sollën për dy muaj, të thirrura me ngut pas inaugurimit të presidentit të ri të SHBA-ve, i cili që në ditën e parë tregoi interesin e tij për atë territor gjeografikisht të Amerikës së Veriut, por për tre shekuj pjesë e Danimarkës.
“Do të jetë e jona në një mënyrë ose në një tjetër”, tha Trump, duke e përsëritur javën e kaluar: lakmimi i burimeve të tij të gazit, metaleve, naftës dhe atyre tokave të rralla thelbësore për teknologjitë e reja që shkrirja e akullit të shkaktuar nga ngrohja globale po i bën gjithnjë e më të aksesueshme.
Për një kohë të gjatë një koloni, Groenlanda u bë një ‘qark’ i vendit të Evropës Veriore në vitin 1953.
Në vitin 1979 fitoi vetëqeverisjen dhe kështu një parlament dhe një kryeministër. Ndër vendimet e para të marra në mënyrë të pavarur ishte dalja nga Bashkimi Evropian në vitin 1985, për shkak të çështjes së kuotave të peshkut, industria kryesore vendase.
Referendumi i vitit 2008 shënoi një hap të mëtejshëm drejt autonomisë: sot menaxhon burimet e saj natyrore, por jo politikën e jashtme, ka të drejtën e gjuhës së vet, por nuk pret para.
Marrëveshja parashikon që nëse do të ketë një referendum për të sanksionuar shkëputjen, Danimarka do ta pranojë atë. Por shkurtimi i atij financimi të pakthyeshëm prej 4.2 miliardë korona, 600 milionë euro, që i jep aktualisht ishullit dhe që është i barabartë me 30 për qind të PBB-së, deri tani pengesa më e madhe për aspiratat për pavarësi të shumicës së banorëve.
Është pikërisht mbi ato impulse që po luan Trump.
“Shumica e Groenlandezëve nuk duan të jenë më danezë”, tha ai, duke përmendur një sondazh të vitit 2018 – i cili është rinisur vazhdimisht javët e fundit edhe nga mediat ruse – sipas të cilit mbi 57 për qind duan të shkëputen nga Danimarka.
Por gjërat janë më të ndërlikuara se kaq.
Një sondazh i ri i kryer në fund të janarit nga gazeta lokale Sermitsiaq me radion daneze Berlingske zbulon se 85 për qind e groenlandezëve nuk janë absolutisht të interesuar të bëhen yll në flamurin amerikan.
Vetëm 6 për qind janë pro ndërsa 9 për qind janë të pavendosur. Por kini kujdes: ndërsa 45 për qind thanë se ndiheshin të “kërcënuar” nga interesi i Trump, 44 për qind menduan se “diçka mund të bëhet për këtë”.
Ndoshta një marrëveshje financiare.
Aktualisht, qeveria në largim e udhëhequr nga Múte Egede – kryeministri i ri që nesër mbush 38 vjeç – ka 22 nga 31 vendet parlamentare. Shumica përbëhet nga 12 deputetët e partisë së tij të Gjelbër të qendrës së majtë, Inuit Ataqatigiit, pro pavarësisë së menjëhershme, megjithëse data 6 prill për referendumin separatist të propozuar nga kryeministri gjatë fjalimit të tij të Vitit të Ri nuk u përmend më pas deklaratave të Trump.
Deri tani kanë qeverisur me 10 socialdemokratët e Siumutit, po ashtu të pavarur, të cilët në një ndryshim të bujshëm qëndrimi kanë propozuar që referendumi të mbahet pas zgjedhjeve dhe gjithsesi deri në vitin 2028, përfundimi i mandatit të ri.
Nga pesë partitë në garë, katër janë pro-pavarësisë: centriste pro-BE dhe kundër pavarësisë Suleqatigiissitsisut janë përjashtim.
Për të gjithë të tjerët, nuk është çështja nëse, por kur dhe si.
Demokratii është një parti e qendrës së djathtë që mirëpret propozimet për pavarësi, por e konsideron rihyrjen në BE si një “pyetje të hapur” duke hedhur poshtë kandidaturën e influencës më të famshme të vendit:
Shërbimet daneze tashmë po ngrenë alarmin: do të kishte ndërhyrje të huaja, me lajme të rreme të ndërtuara me mjeshtëri që qarkullojnë në X dhe Instagram. Sigurisht që ka shumë shqetësim.
Menjëherë pas shpalljes së zgjedhjeve, kryeministri miratoi gjithashtu një ligj që ndalon të gjitha financimet e huaja të kandidatëve. Nga frika, duke pasur parasysh interesat e mëdha ekonomike në lojë, se dikush do t’ia shesë veten ofertuesit më të lartë.
Pikërisht për shkak të numrit të vogël të votuesve, ishulli i Atlantikut të Veriut ka kryer rrallë sondazhe.
Por këtë vit, Verian i Britanisë ka bërë pikërisht këtë, në një kampion prej 497 votuesish. Rezultatet tregojnë një rënie të lehtë në krahasim me zgjedhjet e fundit të vitit 2021 për Inuit Ataqatigiit, të cilat do të humbnin rreth 6 për qind, duke u vendosur në 31: mjaftueshëm për të mbetur partia udhëheqëse dhe për të vazhduar të qeverisë duke u bërë aleatë me dikë.
Pason Siumut, i cili nga ana e tij do të humbiste rreth 8 për qind, duke u ndalur në 22.
Interesante është rritja e Naleraq, partia më e madhe opozitare, pro pavarësisë së menjëhershme dhe e prirur për të bashkëpunuar me Shtetet e Bashkuara të Trump: sondazhet u japin atyre një rritje prej 5 pikësh, në 17 për qind.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.
