Petr Fiala ka thënë se balanca e fuqisë po ndryshon si përgjigje ndaj kërcënimit rus dhe presionit të SHBA-ve.
Franca dhe Britania e Madhe janë tani liderët e fuqisë së fortë në Evropë.
Kështu rezulton sipas kryeministrit çek, pavarësisht daljes së Britanisë së Madhe nga Bashkimi Evropian.
Petr Fiala ka thënë për Financial Times se ndryshimi në udhëheqjen evropiane ishte në përgjigje të kërcënimit të vazhdueshëm nga Rusia dhe presionit nga presidenti i SHBA-ve Donald Trump për të rritur shpenzimet ushtarake.
Kryeqytetet evropiane janë shqetësuar nga armiqësia e administratës Trump ndaj aleatëve tradicionalë dhe hapat e tij ndaj Moskës, të cilën Washington-i nuk e përshkruan më si agresore në luftën e Ukrainës.
“Kjo është koha kur shtetet më të forta duhet të luajnë rolin më të madh, ato me fuqi konkrete, që janë Franca dhe Britania e Madhe, fuqitë bërthamore evropiane”, ka thënë Fiala.
Franca dhe Britania e Madhe po udhëheqin diskutimet për një “koalicion të të gatshmëve” për të ofruar njëfarë sigurie pas konfliktit në Ukrainë nëse Trump arrin të ndërmjetësojë një armëpushim me Rusinë.
Kryeministri çek ka vlerësuar sakaq mbështetjen e fortë të liderit britanik Keir Starmer për Ukrainën dhe ka thënë se ai e sheh përfshirjen më të thellë të Mbretërisë së Bashkuar në sigurinë evropiane si një mundësi për të punuar më afër së bashku, sesa një mjet për Britaninë e Madhe për t’u ribashkuar në BE.
Fiala ka thënë se ai kishte paralajmëruar prej kohësh bashkëmoshatarët e tij evropianë “kundër ndëshkimit të Britanisë së Madhe” për vendimin për t’u larguar nga blloku.
“Unë shoh këtu një shans jo për riintegrimin në BE – nuk mendoj se është qëllimi i popullit britanik – por shpresoj për një bashkëpunim më të fortë dhe më të hapur, sepse është shumë i rëndësishëm për kontinentin tonë”.
Parisi dhe Londra kanë qenë të alternuara në pritjen e takimeve me liderë nga kryeqytetet e tjera evropiane për të diskutuar vendosjen e një “force sigurie” të përbashkët, me mbledhjen e radhës të planifikuar në kryeqytetin francez të enjten.
Shefi i shtabit të mbrojtjes së Mbretërisë së Bashkuar do të presë homologët francezë në bazën Northwood këtë javë për tre ditë planifikimi ushtarak me vendet e tjera të koalicionit.
Presidenti çek Petr Pavel kishte sugjeruar së fundmi se vendi do të vendoste forca së bashku me aleatët e tij nëse arrihet një marrëveshje e përbashkët.
Fiala, miratimi i qeverisë së të cilit kërkohet për një vendosje të tillë, ka thënë për Financial Times se diskutimi ishte “i parakohshëm” për sa kohë që nuk ishte rënë dakord për armëpushim.
“Megjithatë ne duhet të jemi të hapur ndaj çdo opsioni që do të ndalonte çdo agresion rus në të ardhmen”, ka shtuar Fiala.
Ai ka thënë se kërcënimi rus e kishte detyruar atë të hiqte dorë nga kundërshtimi i tij i gjatë ndaj shteteve të mëdha që merrnin një lidership më të madh – një rol i marrë historikisht nga Gjermania dhe Franca për të nxitur integrimin ekonomik në BE.
“Unë kam qenë gjithmonë në kohë paqeje kundër rolit të fortë të Francës dhe Gjermanisë, por në një kohë kaq të vështirë, është e rëndësishme që vendet më të forta të jenë aktive dhe të pranojnë udhëheqjen e tyre”.
Gjermania tani po planifikon të investojë deri në 1 trilion euro në ushtrinë dhe infrastrukturën e saj, një kthesë e politikës që u nxit gjithashtu nga administrata Trump.
Kancelari gjerman në pritje, Friedrich Merz, ka paralajmëruar se Evropa nuk mund të mbështetet më te SHBA-të për ta mbrojtur pa kushte.
Merz është angazhuar në bisedime me Parisin për të eksploruar nëse arsenali bërthamor francez mund të ofrojë ndonjë mbrojtje në rast të një tërheqjeje të SHBA-ve.
Fiala ka thënë po ashtu se Berlini do të ishte “jashtëzakonisht i rëndësishëm” pasi Merz të merrte detyrën pas bisedimeve të koalicionit që ishin aktualisht në vazhdim.
Qeveria çeke ka koordinuar një përpjekje ndërkombëtare për të blerë municion për Ukrainën, duke dërguar 520 mijë predha artilerie 155 mm vitin e kaluar.
Fiala ka thënë se kishte një “shans të lartë” që Praga të arrinte të dërgonte një shumë të ngjashme në Kiev këtë vit.
Por ai paralajmëroi se nisma kishte nevojë për më shumë fonde dhe mund të rrezikohej nëse koalicioni i tij qeverisës nxirret jashtë në zgjedhjet parlamentare që do të mbaheshin deri në tetor.
