Prej 75 vitesh, ka qenë një përgjegjësi e qartë amerikane që të ketë një gjeneral me katër yje, i cili mbikëqyr të gjitha operacionet ushtarake të NATO-s në Evropë.
Kjo komandë filloi qysh në kohën e heroit të Luftës së Dytë Botërore dhe presidentit të ardhshëm të SHBA-ve, Dwight D. Eisenhower.
Por administrata Trump po shqyrton ndryshimin e këtij angazhimi.
Kështu bëri të ditur një ditë më parë transmetuesi “NBC News”, duke cituar dy zyrtarë të mbrojtjes me dijeni për planifikimin.
Pentagon-i po ndërmerr një ristrukturim të rëndësishëm të komandave dhe shtabit luftarak të ushtrisë amerikane.
Dhe një nga planet në shqyrtim, thanë dy zyrtarët e mbrojtjes për NBC-në, do të përfshinte dorëheqjen e SHBA-ve nga roli i Komandantit Suprem të Aleatëve të NATO-s në Evropë – i njohur në gjuhën ushtarake si SACEUR.
Gjenerali në këtë rol, i cili gjithashtu shërben si kreu i Komandës Evropiane të SHBA-ve, ka qenë komandanti kryesor që mbikëqyr mbështetjen për Ukrainën në luftën e saj kundër Rusisë.
Komandanti aktual, gjenerali i ushtrisë Christopher G. Cavoli, ka luajtur një rol kyç në përgjigjen e SHBA-ve ndaj pushtimit rus të Ukrainës, një luftë që Trump po përpiqet t’i japë fund.
Por, roli i tij ka qenë i vyer edhe për të përballuar periudhën sfiduese në rajonin e Ballkanit Perëndimor, me një vendimmarrje tërësisht jetike.
Komandanti Suprem i Aleatëve të NATO-s për Evropën njoftoi gjatë vitit të kaluar, pothuajse në të njëjtën periudhë, vendimin për të dërguar forca shtesë në Bosnjë-Hercegovinë dhe Kosovë, përfshirë artilerinë e rëndë, duke deklaruar se po përballen me “kohë sfiduese, veçanërisht në ‘teatrin’ evropian”.
“Ne kemi kryer një rishikim të planit dhe ai na ka treguar se ne kemi nevojë jo vetëm për më shumë forca, por edhe për artileri të rëndë të NATO-s për t’u vendosur në rajon. Trupat në Bosnje dhe Hercegovinë dhe forcat e KFOR-it në Kosovë duhet të shtohen për të monitoruar dhe zbuluar kërcënimet kundër tyre”, u tha asokohe gjeneral Cavoli senatorëve amerikanë.
Dorëheqja nga SACEUR-i do të ishte një ndryshim i madh simbolik në balancën e fuqisë në NATO, aleancë që ka përcaktuar sigurinë dhe paqen evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore.
“Që Shtetet e Bashkuara të heqin dorë nga roli i komandantit suprem aleat të NATO-s do të shihej në Evropë si një sinjal domethënës i largimit nga aleanca”, u shpreh admirali në pension James Stavridis, i cili shërbeu si kreu i Komandës Evropiane nga viti 2009 deri në vitin 2013.
Sipas ushtarakut të lartë, amerikanët do të humbnin një sasi të madhe ndikimi brenda NATO-s dhe kjo “do të shihej, me të drejtë, si ndoshta hapi i parë drejt largimit të plotë nga Aleanca”.
Që kur Eisenhower inauguroi postin, ai është mbajtur nga disa prej udhëheqësve më të shquar ushtarakë të vendit, transmeton albanianpost.
Përveç Stavridis, ata përfshijnë Alexander Haig, i cili ishte gjithashtu shef i kabinetit të dy presidentëve dhe sekretar i shtetit për një të tretë; John Shalikashvili, i cili u bë kryetar i Shefave të Përbashkët të Shtabit.
Pa harruar figurën e Wesley Clark, i cili shërbeu si Komandant Suprem i Aleatëve në Evropë i NATO-s nga viti 1997 deri në vitin 2000, duke komanduar Operacionin e Forcave Aleate gjatë Luftës së Kosovës.
Ristrukturimi i propozuar vjen pasi administrata Trump ka shkurtuar shpenzimet dhe stafin në të gjithë qeverinë federale.
Presidenti Donald Trump dhe Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth e kanë bërë të qartë se administrata e re dëshiron që partnerët evropianë të marrin më shumë përgjegjësi për mbrojtjen e Evropës.
Nëse SHBA-të heqin dorë nga SACEUR-i, vendet e tjera të NATO-s ka të ngjarë të zgjedhin mes tyre se cili vend do të paraqesë komandantin.
Afati kohor për lëvizjen e SACEUR-it, nëse ndodh, është ende i papërcaktuar. Gjenerali i ushtrisë Chris Cavoli ka një mandat trevjeçar që do të përfundojë këtë verë.
Kryetarët Republikanë të Komiteteve të Shërbimeve të Armatosura të Dhomës së Përfaqësuesve dhe Senatit paralajmëruan të enjten Trump, duke i thënë atij të mos ndërhynte në strukturën ushtarake pas pozicionit të lartë komandues të NATO-s.
Deklarata e përbashkët nga senatori Roger Wicker (R-Miss.) dhe Rep. Mike Rogers (R-Ala.) është një nga paralajmërimet më të forta të Republikanëve deri më tani në lidhje me planet e Trump për të riorganizuar potencialisht pjesë të qeverisë.
“Ne nuk do të pranojmë ndryshime të rëndësishme në strukturën tonë të luftimeve që bëhen pa një proces rigoroz ndërinstitucional, koordinim me komandantët luftarakë dhe Shtabin e Përbashkët dhe bashkëpunim me Kongresin”, thanë të dy kryesuesit në një deklaratë të përbashkët.
Udhëheqësit evropianë kanë nisur po ashtu të enjten bisedimet e samitit në Bruksel për mbrojtjen dhe ekonominë, të cilat pritet të zgjasin deri në mbrëmje.
Me zhvillimet e fundit, fokusi i Unionit është zhvendosur drejt Ballkanit Perëndimor, duke përmendur vende “bashkëpunëtore” si Shqipëria, Maqedonia e Veriut apo Mali i Zi, të cilat citohen në dokumentin e mbrojtjes evropiane të planifikuar deri në vitin 2030.
Por, prania dhe diktati i Washington-it në rajon mbetet thelbësore për vende si Bosnjë-Hercegovina dhe Kosova.
Nëse zyrtarizohet planifikimi i publikuar për lëvizjet e Pentagon-it, atëherë BE-ja duhet të thirret në apel që të ketë vëmendje të shtuar në rajon, në mesin e tensioneve dhe pasigurive gjeopolitike.
