Ja si prishet pakti i luftës me presidentin.
“Dikush nuk arriti të frenojë ambiciet e tij presidenciale derisa lufta të mbaronte”.
Komenti i një analisti politik të informuar nga Kievi pasqyron dyshimet e shumë njerëzve: skandali që përfshin ryshfetet e energjisë të shndërruara në vila, të cilat i kushtuan shefit të kabinetit Presidenciale Andriy Yermak pozicionin e tij, nuk është rezultat i rastësive të pamundura.
Ndërsa gjysma e kryeqytetit ukrainas është zhytur në errësirë pas një bombardimi tjetër masiv rus, një front i dytë në luftë po hapet direkt në lagjen qeveritare. Dhe kjo tregon, më mirë se çdo plan paqeje i rrjedhur në shtyp, se një pjesë e botës politike ukrainase po vë bast për fundin e afërt të luftës.
Shkarkimi i Yermakut, i konsideruar si njeriu i dytë më i fuqishëm në vend, nuk ka gjasa të ndikojë në rrjedhën e negociatave me Shtëpinë e Bardhë dhe Kremlinin: pushteti i “vëllait të krahut” 54-vjeçar të Zelensky-t, siç e quan Financial Times, buronte pikërisht nga afërsia e tij me presidentin.
Jo vetëm që e kishte udhëhequr administratën e tij për pesë vjet, por mbi të gjitha, ai kishte qëndruar në krah të tij në bunker që nga minutat e para të pushtimit rus, në një marrëdhënie kuazi-binjakëzimi që e shtyu Zelenskyn të thoshte një herë: “Yermak erdhi me mua dhe do të largohet me mua”.
Kontrollimi i shtëpisë së krahut të djathtë të presidentit dhe sekuestrimi i telefonave të tij, padyshim plot me informacione shumë të ndjeshme – në mungesë të një padie formale, të paktën për momentin – për ta detyruar atë të largohet do të thotë vetëm një gjë: pakti i heshtur i politikës ukrainase për të mos sulmuar presidentin për sa kohë që ai mbeti simbol i rezistencës është thyer.
“Pamundësia për të përcaktuar përparësitë e ka shkatërruar vendin tonë edhe më parë”, komenton politologu Viktor Andrusiv, i cili i frikësohet një stuhie të përsosur, me shpërthimin e një krize politike, ashtu si “rrezikojmë një krizë serioze operacionale në front dhe një krizë të madhe financiare për arkën e shtetit”.
Dihej mirë se Yermak simbolizonte monopolin politik të vendosur nga presidenca dhe se stili i tij i vendosur nuk u pëlqente shumë partnerëve perëndimorë: Telegraph raporton se ai i kishte acaruar si republikanët ashtu edhe demokratët me sjelljen e tij “të ashpër” dhe njohuritë e dobëta të anglishtes, gjë që bënte të nevojshme përdorimin e një përkthyesi.
Thuhet se ishte vetë Yermak ai që orkestroi takimin katastrofik midis Zelenskyt dhe Trump në Zyrën Ovale shkurtin e kaluar. Madje shumë anëtarë të partisë së vetë presidentit kishin kërkuar largimin e tij, duke besuar se ai ishte i përfshirë në rrjetin e ryshfetit.
Dhe ndërsa vetë fakti i hetimit kundër kreut të zyrës së kancelarisë presidenciale është një shenjë pozitive e funksionimit të demokracisë, shkarkimi i njeriut që vetëm dy ditë më parë kishte udhëhequr – me një farë suksesi, siç e kujtoi vetë Yermak dje në mënyrë kontroverse – negociatat me amerikanët, është një goditje serioze për imazhin e qeverisë ukrainase.
Aq serioze saqë, në mënyrë të pashmangshme, ngre pyetje në lidhje me koordinimin midis hetimeve për korrupsion në Kiev dhe presionit nga ai fraksion në Washington që dëshiron t’i marrë disa nga “kartat” e Zelensky-t për ta detyruar atë t’i nënshtrohet Putinit.
Nuk ka gjasa që kryenegociatori i ri i Ukrainës, Rustem Umerov, të jetë më i bindur se Yermak: kreu i Këshillit të Sigurisë, ai shërbeu gjithashtu si Ministër i Mbrojtjes dhe është i njohur si në Uashington ashtu edhe në kryeqytetet evropiane.
Plani, të paktën për ata që zbuluan skandalin e përgjimit në “Duar të pastra” të Kievit, ishte ta detyronin Zelensky-n të hynte në një marrëveshje për ndarjen e pushtetit.
Me zgjedhjet e reja të pamundura për shkak të bombardimeve, opozita, veçanërisht partia Solidariteti Evropian e ish-presidentit Petro Poroshenko, po bën thirrje për një kabinet kombëtar besimi, i cili do të lejonte një koalicion më të gjerë të merrte vendime dhe të shpërndante fonde dhe kontrata.
Sa e realizueshme do të ishte kjo në kushte lufte është një çështje tjetër, dhe në fakt, vëzhguesit në Kiev po presin të mësojnë emrin e pasardhësit të Yermak për të përcaktuar nëse Zelensky e ka dëgjuar paralajmërimin.
Nëse kreu aktual i inteligjencës ushtarake, Kyrylo Budanov, emërohet për të udhëhequr Zyrën Presidenciale – qendrën e vërtetë nervore të pushtetit – kjo do të thotë integrim i mëtejshëm i qeverisë me ushtrinë dhe një lëvizje nga gjenerali më i ri i Ukrainës, një nga figurat më të njohura brenda vendit, për të pasuar Zelenskyn.
Nëse Yermak zëvendësohet nga kryeministrja aktuale Yulia Svyrydenko, dikur e mbrojtura e tij, kjo do të thotë mbështetje më e madhe te “teknikët” e rinj, me Ministrin e Digjitalizimit Mykhailo Fyorodov që do të marrë drejtimin.
Por kjo mund të jetë shumë më tepër sesa një “riorganizim”. Vetë Zelensky ka njoftuar një “riorganizim të plotë” të mbrojtjes së Ukrainës, në atë që mund të bëhet një pikë kthese strategjike në rast të një armëpushimi.
