Mrekullia “6%” e Kurtit – Grimi statistikor i një ekonomie të stagnuar

Teksa Kosova i afrohet zgjedhjeve të dyta nacionale brenda një viti, kryetari i Lëvizjes Vetëvendosje po rikthen në qarkullim narracionin e janarit, duke u përpjekur t’ia shesë opinionit një histori të “zhvillimit të madh ekonomik” gjatë qeverisjes së tij, pavarësisht krizave globale. Prapa pretendimeve të Kurtit qëndron shifra magjike që ai e përsërit në vazhdimësi: “6 për qind rritje ekonomike”. Mesataren katërvjeçarem ish-kreu i qeverisë po vazhdon ta përdor si ombrellë propagandistike për të mbuluar performancën dukshëm më të dobët të ekonomisë kosovare pas vitit 2021, kur e mori qeverinë me Bruto Produktin Vendor në një nivel tashmë historikisht të lartë në tremujorin e parë.

“Krizë ekonomike e financiare në vendin tonë nuk ka”, ishte fjalia me të cilën Kurti nisi fjalimin për të marrë besimin e delegatëve të Vetëvendosjes si kandidat për kryeministër. Qysh aty, ai vendosi kornizën: pavarësisht pandemisë, krizës energjetike dhe tensioneve politike, sipas tij Kosova paska pasur një performancë “mbresëlënëse” ekonomike. Për ta mbështetur këtë pretendim, ai nxjerr mesataren 6 për qind, një numër që e jep si provë të padiskutueshme të “progresit” gjatë mandatit të tij katërvjeçar – një mesatare artificialisht e fryrë nga viti i vetëm 2021, që shërben për të kamufluar ngadalësimin e mëvonshëm.

“Ne kemi arritur rritje ekonomike përkundër krizave… tri krizave: pandemisë Covid-19, krizës energjetike për shkak të agresionit rus në Ukrainë dhe krizës në veri të Kosovës për shkak të agresionit të Serbisë, por në të njëjtën kohë kemi rritur ekonominë – 6 për qind të Bruto Produktit Vendor, mesatarisht, asnjëherë pa rënë nën 4 për qind”, deklaroi Kurti. Por, përtej retorikës, kjo mënyrë e paraqitjes së shifrave nuk është as neutrale, as e pafajshme: shpërfaq qartazi një selektim të periudhave mesatares për të fshehur faktin se rimëkëmbja fillestare e vitit 2021 nuk është shndërruar në një trajektore të qëndrueshme zhvillimi.

Të dhënat e Vjetarit Statistikor të Agjencisë së Statistikave të Kosovës na tregojnë një histori krejt tjetër nga pretendimet e zotit Kurti. Periudha para pandemisë karakterizohej nga rritje relativisht e qëndrueshme, ndërsa në një sërë vitesh – veçanërisht midis 2009 dhe 2019 – normat e rritjes jo që ishin të krahasueshme, por në shume prej këtyre viteve, normat e rritjes reale ishin më të larta sesa në vitet 2022, 2023 dhe 2024. Me fjalë të tjera, ritmi i rritjes ekonomike të Kosovës gjatë viteve të fundit, në shumicën e rasteve, nuk ka tejkaluar “normalitetin” para-pandemik, por shpesh ka mbetur poshtë tij.

Në këtë kontekst, nëse përjashtohet viti 2021 – vit i bumit ekonomik pas rënies pandemike, kur qeveria Kurti e gjeti Bruto Produktin Vendor tashmë në një trajektore të lartë – tabloja pasuese është dukshme më e zbehtë. Vitet 2022, 2023 dhe 2024 shënojnë performancë më të dobët se shumica e viteve 2009–2019, me rritje që rrotullohet pak mbi 4 për qind.

Sipas të dhënave, ndonëse Kosova përjetoi një kërcim të fortë teknik në 2021 (+10.7%) si efekt rikthimi nga rënia e 2020-s, ngadalësimi në 2022 dhe 2023 bëri që ekonomia të mbetet nën “vijën e trendit” që kishte ndjekur para pandemisë, ku rritja mesatare sillej rreth 4–4.5 për qind në vit.

Për më tepër, raporti i fundit i Bankës Botërore,“Punësimi dhe Mirëqenia – Përditësimi Ekonomik i ECA (Vjeshta 2025)” parashikon se Kosova do të ketë vetëm 3.8% rritje ekonomike në vitin 2025. Pra, poshtë 4 përqindëshit. Nëse rezulton e tillë, kjo do të ishta performanca më e dobët e Kosovës në tri vitet e fundit, në të cilat poashtu Kosova pati rritje tejet modeste krahasuar me disa nga vitet paraprake.

Edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar, raportit të të cilit Kurti dhe Murati i referohen si “dëshmit e suksesit të qeverisë”, parashikon vetëm 3.9 %, sërish nën pragun që Kurti e ka kthyer në slogan. Projeksionet më të fundit të institucioneve ndërkombëtare parashikojnë një rritje të BPV-së prej vetëm rreth 3.8–3.9% në periudhën 2025–2027 për Kosovën. Numra të tillë shënojnë disa nga projeksionet më të këqija për Kosovën ndër vite.