Shtetet anëtare të BE-së do të kenë vetëm tre ditë në kohë paqeje dhe gjashtë orë në raste emergjence, për të lejuar trupa dhe pajisje të tjera ushtarake evropiane të kalojnë kufijtë e tyre sipas një propozimi të ri për “Shengenin ushtarak” nga Komisioni Evropian, i hartuar për të përmirësuar ndjeshëm lëvizshmërinë ushtarake në të gjithë bllokun.
“Sot, për të lëvizur pajisje dhe trupa ushtarake nga, le të themi, perëndimi në lindje, për fat të keq duhen muaj. Ajo që duam të bëjmë është ta bëjmë të ndodhë brenda disa ditësh”, tha Apostolos Tzitzikostas, Komisioneri Evropian për Transportin dhe Turizmin e Qëndrueshëm.
“Nuk mund ta mbrosh një kontinent nëse nuk mund të lëvizësh përtej tij. Është shumë e qartë. Pra, ne po krijojmë këtë Shengen ushtarak”, tha ai në një konferencë informative.
E ashtuquajtura paketë e Lëvizshmërisë Ushtarake do të prezantohet zyrtarisht më vonë të mërkurën. Është e fundit në një seri planesh të publikuara nga Komisioni Evropian që nga fillimi i vitit për të forcuar ndjeshëm mbrojtjen e BE-së para fundit të dekadës – deri në të cilën kohë, disa agjenci inteligjence besojnë se Rusia mund të ketë mjetet për të sulmuar një vend tjetër evropian.
Një nga masat kryesore do të jetë përshpejtimi i lejeve për lëvizshmëri ushtarake ndërkufitare. Aktualisht, rregullat në të 27 shtetet anëtare nuk janë të harmonizuara, me disa që kërkojnë javë për t’iu përgjigjur një kërkese nga një vend tjetër i BE-së për të lëvizur trupa dhe/ose pajisje në tokën e tyre.
Komisioni dëshiron që kjo të reduktohet në një maksimum prej tre ditësh në kohë paqeje dhe në vetëm gjashtë orë në kohë emergjencash, me supozimin se do të jepet në rastin e dytë.
Plani parashikon një sistem të ri evropian të reagimit të përmirësuar të lëvizshmërisë ushtarake, të modeluar sipas Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të BE-së, i cili u mundëson shteteve anëtare të sigurojnë shpejt ndihmë kur përballen me fatkeqësi natyrore ose të shkaktuara nga njeriu.
Kjo do të përfshijë një “pishinë solidariteti të lëvizshmërisë ushtarake”, ku shtetet anëtare do të jenë në gjendje të lirojnë asete – të tilla si trena të sheshtë, tragete ose transporte ajrore strategjike – për t’i përdorur të tjerët, si dhe një “katalog të lëvizshmërisë ushtarake” që do të rendisë asetet e transportit dhe logjistikës me përdorim të dyfishtë nga kompanitë civile që mund të përdoren për operacione ushtarake.
E gjithë kjo punë do të koordinohet nga një grup i ri transporti i lëvizshmërisë ushtarake, i përbërë nga një koordinator kombëtar për secilin shtet anëtar.
Ata gjithashtu do të përparësojnë financimin për një numër të zgjedhur prej 500 projektesh infrastrukturore që janë identifikuar si të nevojshme për të përmirësuar katër korridore ushtarake të dakorduara, vendndodhjet e të cilave janë ende të paqarta.
Qëllimi është të përmirësohen rrugët, linjat hekurudhore, portet, aeroportet, tunelet dhe urat në mënyrë që ato të mund të mbajnë peshën dhe madhësinë e pajisjeve ushtarake.
“Rrjetet e forta logjistike bëjnë diferencën midis fitores dhe humbjes së luftërave”, tha Tzitzikostas, duke shtuar se “fokusi është në investimet afatshkurtra dhe të shpejta për të rritur shpejt kapacitetin”.
Tzitzikostas vlerëson se do të nevojiten 100 miliardë euro për të bërë këtë punë, por BE-ja deri më tani ka ndarë vetëm 1.7 miliardë euro për lëvizshmërinë ushtarake në buxhetin aktual shumëvjeçar që përfundon në vitin 2027, një shumë që komisioneri e përshkroi si “një pikë uji në oqean”.
Propozimi në tryezë për buxhetin e ardhshëm shtatëvjeçar që do të fillojë në vitin 2028 është pak më pak se 18 miliardë euro – një rritje dhjetëfish, por ende larg objektivit. Megjithatë, Tzitzikostas tha se ky nuk është i vetmi fond parash në dispozicion për shtetet anëtare.
Duke pasur parasysh që infrastruktura është me përdorim të dyfishtë, shtetet anëtare duhet të jenë në gjendje të shfrytëzojnë fondet e kohezionit, të alokuara sipas politikës kryesore të investimeve të bllokut që synon të zvogëlojë pabarazitë midis rajoneve, si dhe paratë nga skema e kredisë për mbrojtjen SAFE.
Shtetet anëtare të BE-së, shumica e të cilave janë gjithashtu në NATO, do të jenë gjithashtu në gjendje t’i llogarisin këto investime drejt objektivit të ri të shpenzimeve të aleancës së tyre.
Megjithatë, Tzitzikostas tha, “Nuk ka të bëjë vetëm me paratë. Kjo paketë ka të bëjë edhe me kornizën”.
“Situata gjeopolitike tani në botë nuk është e lehtë, kështu që duhet të mësojmë të lëvizim më shpejt, duhet të mësojmë të punojmë më shumë dhe duhet të mësojmë të sjellim rezultate shumë më herët se sa do të pritej”, shtoi ai.
