Kush do ta kishte imagjinuar që një nga pasojat e luftës në Ukrainë do të ishte mungesa e karburantit në Rusi.
Që nga gushti, kur Kievi filloi sulmet sistematike me dronë mbi rafineritë ruse, më shumë se gjysma e 38 impianteve kyçe janë prekur. Kjo ka shkaktuar ulje të përpunimit dhe racionim të karburantit në disa rajone, shkruan Foreign Affairs.
Edhe pse duket se Ukraina po trondit seriozisht sektorin energjetik rus, Moska për momentin ruan kontrollin falë kapaciteteve të mëdha dhe rikuperimit të shpejtë.
Qeveria ka një sërë masash për të lehtësuar pasojat, por ekziston rreziku që si përgjigje të intensifikojë sulmet ndaj infrastrukturës ukrainase.
Afatgjatë, goditjet e shpeshta shterojnë sistemin dhe rrisin varësinë e industrisë nga ndërhyrjet shtetërore. Dëmi i vërtetë nuk është fizik, por institucional: Rusia ruan një pamje të stabilitetit, por me këtë po përshpejton vetë shkatërrimin e saj.
Të pasurit me naftë, të varfrit pa karburant
Rusia ka një kapacitet prej rreth 6,5 milionë fuçish në ditë dhe eksporton dy milionë fuçi derivatesh. Por tregu tani është nën presionin e kërkesës sezonale dhe kontrollit shtetëror të çmimeve.
Mekanizmi i subvencioneve, i njohur si “shuarësi i çmimeve”, ka shqetësuar sinjalet e tregut: kompanitë e mëdha furnizojnë vetë stacionet e tyre të karburantit, ndërsa tregtarët e pavarur, që përbëjnë shumicën e tregut, mbeten pa karburant, veçanërisht në zonat rurale.
Flotat e dronëve godasin gjithnjë më thellë
Shkaku kryesor i krizës është rritja e kapacitetit të Ukrainës për sulme me dronë me distancë të gjatë. Rafineritë në Rusinë Perëndimore janë objektiv i rregullt, ndërsa sulmet arrijnë deri në Siberi.
Impianti në Volgograd është goditur pesë herë brenda dy muajve. Edhe pse nuk janë shkatërruar plotësisht, rafineritë janë në një cikël të vazhdueshëm riparimesh, ndërsa sanksionet vështirësojnë sigurimin e pjesëve. Kievi tani mund të nisë flota dronësh që mbushin mbrojtjen ruse.
Lufta e shterjes
Sulmet ukrainase vetë nuk rrëzojnë sistemin, por e konsumojnë gradualisht. Rusia nuk mund të mbrojë njësoj të gjitha rafineritë, dhe zhvendosja e mbrojtjes merr kohë. Rafineritë vendosin rrjete mbrojtëse, por ato ofrojnë vetëm mbrojtje të përkohshme. Sulmet kanë edhe një dimension simbolik: Kievi tani po i shkakton Moskës të njëjtat kosto që Rusia i ka imponuar Ukrainës për vite me radhë.
Stabiliteti me çdo kusht
Deri në muajin shtator, sulmet ukrainase kanë ulur përpunimin rus për rreth 10 përqind.
Kremlini ka reaguar me ndalime eksporti dhe përdorimin e rezervave, por kjo vetëm e forcon më shumë kontrollin shtetëror mbi sektorin.
Sa më shumë që qeveria ndërhyn, aq më pak efikase bëhet industria. Rafineritë punojnë, por me mirëmbajtje të vonuar dhe rreziqe në rritje për sigurinë – një shenjë e degraduarës së heshtur.
Erozioni i heshtur i superfuqisë së naftës
Fatet e industrisë ruse varen nga tre faktorë: ritmi i sulmeve ukrainase, disponueshmëria e pjesëve dhe lëvizja e çmimeve të naftës. Nëse kapacitetet vazhdojnë të bien, Rusia do të detyrohet të përdorë karburant me cilësi më të ulët ose të importojë nga Bjellorusia, por këto janë vetëm zgjidhje të përkohshme.
Kievi nuk mund të shkatërrojë industrinë ruse të naftës brenda natës, por po detyron Moskën të shuajë zjarret vazhdimisht – si në kuptimin e drejtpërdrejtë, ashtu edhe metaforikisht. Rafineritë do të vazhdojnë të funksionojnë, por me kosto në rritje dhe efikasitet në ulje.
Superfuqia energjetike bëhet peng i infrastrukturës së kohës sovjetike, e mirëmbajtur me improvizime në vend të inovacioneve – një pasqyrë e heshtur, por e saktë e ekonomisë luftarake ruse.
