Planeti ynë po përballet me një “realitet të ri” pasi arriti të parin në një seri momentesh klimatike – zhdukjen masive të shkëmbinjve koralorë.
Ky është përfundimi i një raporti gjithëpërfshirës mbi të cilin kanë punuar 160 shkencëtarë në të gjithë botën, shkruan CNN.
Ndryshimi i klimës mund të nxjerrë jashtë ekuilibrit sistemet kryesore të Tokës – nga pylli tropikal i Amazonës deri te shtresat e akullit polar – deri në pikën e shembjes, duke shkaktuar valë katastrofike në të gjithë planetin, thonë shkencëtarët.
“Ne po i afrohemi me shpejtësi pikave të shumëfishta të kthesës së sistemit të Tokës që mund të transformojnë botën tonë, me pasoja shkatërruese për njerëzit dhe natyrën”, tha Tim Lenton, profesor në Institutin e Sistemeve Globale të Universitetit të Exeter dhe një nga autorët e raportit.
Sipas raportit, koralet në ujërat e ngrohta janë të parët që goditen.
Që nga viti 2023, shkëmbinjtë koralorë të botës kanë vuajtur zbardhjen më të keqe masive të regjistruar ndonjëherë për shkak të temperaturave rekord të larta të oqeanit, me më shumë se 80% të tyre të prekura.
Ajo që dikur ishte një botë nënujore shumëngjyrëshe dhe e gjallë po shndërrohet në një peizazh të zbardhur të dominuar nga algat.
“Tani i kemi shtyrë (shkëmbinjtë koralorë) përtej mundësive të tyre”, tha Mike Barrett, këshilltari kryesor shkencor në Fondin Botëror të Jetës së Egër në Mbretërinë e Bashkuar dhe bashkautor i raportit.
Autorët paralajmërojnë se nëse ngrohja globale nuk përmbyset, “shtrirje të gjera të shkëmbinjve koralorë siç i njohim ne do të humbasin”.
Pasojat do të jenë të gjera.
Shkëmbinjtë koralorë janë një habitat kritik për speciet detare, të rëndësishme për sigurinë ushqimore, kontribuojnë triliona dollarë në ekonominë globale dhe mbrojnë zonat bregdetare nga stuhitë.
Planeti është në prag të disa momenteve të reja, pasi është pothuajse e sigurt se do të tejkalojë objektivin e rënë dakord globalisht për kufizimin e ngrohjes në 1.5 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale.
“Tani ekziston rreziku që kolapsi të mund të ndodhë më shpejtë”, paralajmëroi Barrett.
Bota nuk është e përgatitur për pasojat e kalimit të këtyre momenteve, sipas Manjana Milkoreit, studiuese në Universitetin e Oslos dhe autore e raportit.
“Politikat aktuale dhe marrëveshjet ndërkombëtare janë hartuar për ndryshime graduale, jo për këto ndryshime të papritura, të pakthyeshme dhe të ndërlidhura”, tha ajo.
Ajo shtoi se mënyra se si qeveritë reagojnë tani “mund ta formësojë sistemin e Tokës për një kohë shumë të gjatë”.
Ndryshe, raporti bën thirrje për ulje të shpejta të ndotjes dhe rritje të largimit të karbonit nga atmosfera.
Lenton vuri në dukje se bota do të tejkalojë limitin prej 1.5 gradë, por është thelbësore të minimizohet ngrohja e mëtejshme dhe të ulen temperaturat sa më shpejt të jetë e mundur.
Raporti gjithashtu theksoi disa lajme pozitive, të tilla si një “përshpejtim radikal global” në përdorimin e energjisë diellore, automjeteve elektrike, baterive dhe pompave të nxehtësisë.
Pasi teknologjitë më të pastra të zëvendësojnë ato ndotëse, ka të ngjarë të mos ketë kthim prapa, pasi opsionet e reja janë më të lira dhe më të mira.
