Platforma zyrtare e-Kosova nuk njeh fëmijët shqiptarë nga Lugina e Preshevës që jetojnë në Kosovë me leje qëndrimi, duke i përjashtuar ata nga të drejta elementare si subvencionet për libra shkollorë dhe mbështetja sociale.
Kjo ndodh pavarësisht se shumë prej këtyre fëmijëve janë të lindur, rritur dhe të regjistruar në institucionet e Kosovës.
Sipas raportimeve nga prindërit dhe organizata joformale, arsyeja e këtij përjashtimi është statusi juridik i prindërve të tyre – të cilët posedojnë vetëm leje të përkohshme qëndrimi dhe nuk kanë shtetësi të Kosovës.
Ky përjashtim po konsiderohet diskriminim institucional dhe hipokrizi politike, sidomos nga vetë komuniteti shqiptar i Luginës, të cilit shteti i Kosovës i ka shpallur “obligim moral dhe kombëtar”. Kritikët theksojnë se, ndërsa në deklarata publike përmendet mbështetja për shqiptarët e Luginës, në praktikë fëmijët e tyre po mbeten pa të drejta minimale, si arsimi falas apo ndihma sociale.
“Si mund të flitet për bashkim kombëtar, kur diskriminimi nis që nga fëmijët?” – është pyetja që po shtrohet nga shumë familje të prekura nga kjo situatë.
Ironikisht, këta fëmijë janë të përjashtuar njëkohësisht edhe nga sistemi i Serbisë, për shkak të mungesës së qasjes në shërbimet atje, dhe nga ai i Kosovës, për shkak të kufizimeve administrative.
Përgjegjësia për këtë situatë, sipas kritikëve, bie mbi institucionet qendrore të Kosovës, që nuk kanë ndryshuar asnjëherë këtë praktikë, si dhe mbi liderët politikë të Luginës së Preshevës, të cilët shfaqen aktivë në retorikë, por mungojnë në zgjidhje konkrete.
Organizatat e të drejtave të njeriut dhe përfaqësues të komunitetit shqiptar në jug të Serbisë kanë kërkuar ndryshim urgjent të sistemit të e-Kosova dhe përfshirjen e të gjithë fëmijëve me leje qëndrimi në skemat shtetërore për arsim dhe mbrojtje sociale.
